Dáret alý
Dáret alý
Dáret – Islam dininde keı ǵıbadattardy oryndaý úshin arnaıyjasalatyn tazalyq túri. Dáret úshin ǵusyl bolýy kerek. Ǵusylsyz dáret jaramsyz.
Dárettiń paryzdary:
Dárettiń súnnetteri:
- Nıet
- Qoldy bilekke deıin jýý
- Saýsaqtar arasyn ysqylaý
- Saqına bolsa astyna sý kirgizý
- «Áýzý» jáne «bısmıllámen» bastaý
- Aýyzdy shaıý
- Muryndy shaıý/sińbirý
- Mısýak qoldaný
- Rettilik
- Ár músheni birinshi oń jaqtan bastaý
- Úsh retten jýý
- Saqal bolsa, salalaý
- Basqa tolyq masıh tartý
- Dáretti bir ýaqytta alý, ıaǵnı bir múshe qurǵamastan ekinshi músheni jýyp bastaý
Dárettiń mákrúhteri:
- Sýdy ysyrap etý
- Sýdy shashyratyp jýý
- Orynsyz sóıleý
- Dáretti taza emes jerde alý
- Dáret úshin járdem suraý
- Oraza kezinde aýyz ben murynǵa sýdy qatty almaý
Dáret alý myna nárseler úshin mindetti bolyp tabylady:
- Namaz oqý úshin
- Taýap jasaý úshin
- Syrtynda qabyǵy joq Qurandy ustaý úshin
Dáretti bolý myna nárseler úshin unamdy:
- Uıqydan turǵanda
- Dáret buzylǵanda
- Ǵusyl aldynda
- Quran, hadıs jáne dinı kitaptardy oqý úshin
- Jatar aldynda
- Jaǵymsyz is pen sózdiń artynda
Dáretti buzatyn nárseler:
- Ǵusyl buzylsa dáret te buzylady
- Úlken dáret
- Kishi dáret
- Jeldiń shyǵýy
- Áıeldiń ádetten tys úzir qanynyń kelýi
- Jaıylyp qan aǵý (eger shyqqan jerinde qatyp qalsa dáretti buzbaıdy)
- Aýyzdan nemese murynnan taza qannyń kelýi (azdap aqqan silekeımen aralas qan dáretti buzbaıdy)
Úlken-kishi asty dáret alý
Istınja – úlken jáne kishi dáretten soń lastyqtyń ornyn tazalaý.
Tazalanýǵa jaramdy nárseler:
- Ájethana qaǵazy
- Kishigirim tas
- Sý
Tazalanýǵa jaramsyz nárseler:
- Janýarlardyń súıegi
- Shısha
- Kómir
- Qasıetti sózder jazylǵan qaǵazdar
- Qymbat zattar (altyn, kúmis, jibek t.b.)
Bólinýi múmkin nárseler men olardan tazarý joly:
- Úlken dáret. Tazalyǵy: ıstınja jasaý, artynan dáret alý
- Kishi dáret. Tazalyǵy: ıstınja jasaý, artynan dáret alý
- Shahýattyń (spermanyń) bólinýi. Tazalyǵy: tolyq ǵusyl quıyný
- Mázıdiń (jynystyq qatynasty oılaǵanda bólinetin aq suıyqtyq) bólinýi. Tazalyǵy: ıstınja jasaý, artynan dáret alý
- Ýádıdiń (kishi dáretten soń bólinetin qoıý suıyqtyq) shyǵýy. Tazalyǵy: ıstınja jasaý, artynan dáret alý
- Nıfastyń (bala týǵannan keıin keletin qan) kelýi. Tazalyǵy: tolyq ǵusyl quıyný
- Haıyzdyń (aı saıyn keletin etekkir) kelýi. Tazalyǵy: tolyq ǵusyl quıyný
- Istıhadanyń (áıeldiń ádetten tys keletin qany) kelýi. Tazalyǵy: ıstınja jasaý, artynan dáret alý