Балаларға арналған дәстүрлер ЕНШІ БӨЛУ

Енші бөлу – қазақ халқының дәстүрлі салттарының бірі, ол ұлына отау көтеріп, бөлек шыққан кезде оған мал-мүлік беруді білдіреді. Бұл рәсім қазақ қоғамындағы отбасылық қатынастар мен ұрпақ жалғастырудың маңызды бөлігі болып табылады. Енші берудің рәсімі мен маңызы қазақ мәдениетінде терең тамырланған.

Еншінің мәні

«Еншіңді алдың, еңіремей өмір сүр» деген сөздер арқылы қазақ халқында енші алу – жеке өмір сүрудің маңызды кезеңі екендігі көрсетіледі. «Ер жеттің, жеке үй болдың, тізгін-шылбыр қолыңда, шаңырақтың ауыр-жүгі мойныңда» деп айтылатын нақыл сөздер арқылы жастарға жауапкершілік, дербестік, және отбасылық міндеттерінің маңызы нұсқалады. Енші бөлу – бұл тек мал мен мүлікті беру емес, сонымен қатар, болашақ ұрпаққа жауапкершілікті сезіндіру.

Еншінің қорғалуы

Қазақтар өздерінің қара шаңырағынан алған еншісін ерекше қадірлейді. Оны ырымдап, ешкімге бермей, сақтайды. «Құт бар» деп сенетіндіктен, еншіні қорғау – ата-бабаларымыздан қалған дәстүр. Бұл сенім бойынша, егер еншіні басқаға берсе, құт та ілесіп кетеді. Сондықтан, енші мен малдың қадірін білу, оны жоғалтпау, қазақ қоғамында маңызды рөл атқарады.

Мал мен мүліктің маңызы

Мал – қазақ мәдениетінің негізі. Ол тек азық-түлік көзі ғана емес, сонымен қатар, әлеуметтік статус пен дәулеттің символы. Мал сойылса, оның басы кетсе, «шаңырақтан бас кетеді, кедейлік басады» деп ырымдайды. Бұл сенім бойынша, малды жақсы күтпей, жауапсыздықпен қарау – отбасының әл-ауқатын нашарлатуға әкеледі.

Енші бөлу дәстүрі – қазақ халқының мәдениетінің маңызды бөлігі, ұрпақтар арасындағы байланысты нығайту мен жауапкершілікті сезінуді қалыптастыруға арналған рәсім. Енші алу – бұл тек материалдық құндылықтарды беру емес, сонымен қатар, отбасылық мұра мен ата-баба дәстүрлерін сақтау, қадірлеу. Бұл рәсім қазақ қоғамында жеке өмір сүрудің, дербестік пен жауапкершіліктің маңыздылығын насихаттайды.

Болат БОПАЙҰЛЫ