MÁShHÚR JÚSIP: JAQSY MOLDA
Bir úlken ǵulama molda sýdyń basyna barsa, bir qaıyqshy sýdyń jaǵasynda jańa qaıyqqa mineıin dep jatyr eken. Qaıyǵynda otyz shyny araq bar eken, aýzyn pechattap ústine jazypty: ,,Munyń aty hoshlyq,, - dep. Molda tań qalypty, talaı jerdi kezip edim, bazarda hoshlyq degen satylatuǵyn nárseni kórgenim joq edi jáne esitkenim joq edi dep, qaıyqshydan surapty:
- Bul shynydaǵylar ne nárse?- dep. Qaıyqshy aıtypty:
- Áı, baıǵus moldam, muny ne qylasyń, bar, óz jumysyńmen bol,- depti.
Molda munyń ne ekenin bilýge kóńili ketip, qaıyqshyǵa aıtypty:
- Bul shynydaǵy ne nárse ekenin bilmeı bul jerden ketpeımin!- depti. Qaıyqshy molda surap qoımaǵan soń, aıtypty:
- Bul araq. Baǵdadtyń halıfa sultanyna aparamyn - dep.
Molda qarasa, qaıyqtyń ishinde bir jýan taıaq jatyr eken. Qaıyqshyǵa aıtypty:
- Ana taıaqty maǵan alyp ber- dep. Qaıyqshy shákirtine buıyrypty:
- Suraǵan taıaǵyn alyp ber, ne qylar eken?- dep.
Taıaqty moldaǵa bergen soń, molda taıaqty qolyna ala salyp, shynylardy bir - birine uryp kúlparsha, byt- shyt qyldy deıdi. Qaıyqshy qorqyp jylap, oıbaı salyp, shahardyń shetin qarap, kúzetip turatyn tórege aryz qylǵan soń, tóre dereý moldany ustap, halıfanyń aldyna alyp barypty. Ushbý ýaqıǵany bastan aıaq baıan qylǵan soń, halıfa ashýlanyp, qanyn ishine tartyp, túgi syrtyna shyǵyp, moldany allyna aldyryp, qahar ýá saıasatpen:
- Sen kimsiń osyndaı ádepsizdik, bilmestik dıýanalyq is qylǵan? - dep surapty.
Molda aıtypty:
- Men múhtásibpin, ıaǵnı adamdardy tekserip, jaman joldan qaıtaryp tııýshymyn- depti.
Halıfa aıtypty:
- Seni kim saılady, kimniń buıryǵymen saılandyń?
Molda aıtypty:
- Meni Qudaı, Paıǵambar saılady, sol Qudaı taǵala men Paıǵambardyń buıryǵymen saılandym- depti.
- Joq, saılaǵan kim seni, aıt!- dep, patsha qaharyna minipti. Molda aıtypty:
- Seni kim patsha saılasa, meni sol múhtásib qylyp saılady.
Patsha bul sózden toqtalyp, basyn tómen salyp, kishkene oı oılap otyrypty - deıdi. Jáne basyn kóterip, moldaǵa aıtypty:
- Bul shynylardy ne sebepten syndyrdyń?- deıdi.
Molda aıtypty:
- Muny syndyrǵanym - saǵan janym ashyǵanym jáne ózińe qaraǵan jurtyńa janym ashyp, ózińe , halqyńa shapqatym kelip syndyrdym- depti.
Halıfa aıtypty:
- Maǵan qalaı janyń ashyp aıadyń?
Molda aıtypty:
- Bul meniń qylǵan isim óziń qylatuǵyn is edi. Seniń áliń kelmeı bara jatqanyn bildim, ýá jáne seni qııamet azabynan halas qylaıyn dedim- depti.
- Halyqqa qalaı janyń ashyp shafqatyń keldi?- degen soń molda aıtypty:
- Muny sen qylǵan soń, senen kórip, jurt ta qylady, sen tyıylsań, senen ǵıbrat alyp, jurt ta tyıylady, narod kóp, jurt beıbastaq, jamandyqta ulyǵynyń yńǵaıyna qaraı tóńkeriledi. Eger bılep turǵan ulyq jaqsy jolda bolsa, halyq hám soǵan eliktep jaqsylyqqa tyrysady, eger ulyq jaman jolda bolsa, halyq hám jamandyqqa aınala beredi, halyq basshysynan ǵıbrat alady- deıdi.
Sonan soń patsha munyń bul sózine qaıran qalyp, moldanyń qolyn ustap:
- Munan bylaı qaıda jamandyq kórseń tyńshy bol, eshkim seniń betińdi qaqpasyn- deıdi.
Bizdiń zamanda shynydaǵy hoshlyq mysalyndaǵydaı ony kórisimen uryp syndyratuǵyn molda joqtyń qasy. Kerisinshe ,moldanyń ózi nápsi arzýymen mubtala bolyp:" Qaıtsem jurtqa jaǵyp, qoshqar, shanjaý maıyn qalaı aıla qylyp alamyn?"- dep, sonyń sońynda júr.
