Pidııa degenimiz ne?

Pidııa degenimiz ne?​

Ответ

Islam dininde buıyrylǵan belgili bir qulshylyqtyń ornyna tólem jasaý «pidııa» dep atalady.

Alla Taǵala: «Paryz oraza sanaýly ári belgili kúnderde ǵana óteledi. Aralaryńnan áldekim aýyryp qalyp nemese saparda júrip oraza ustamasa, (qaza bolǵan kúnderin) basqa ýaqytta ustasyn. Oraza ustaýǵa shamasy ázer jetetinder (ıaǵnı, qarttar jáne sozylmaly dertke shaldyqqan naýqastar qaza bolǵan ár kúnge) pidııa retinde bir jarlynyń (bir kúndik eki mezgil) tamaǵyn (nemese sonyń qunyn aqshalaı) berýi kerek»[1] dedi.

Týberkýlez, qaterli isik, qant dıabeti, asqazan jarasy (ıazva), tynys jáne júrek demikpesi (astma) sekildi saýyǵýyna kúder úzgen aýrýǵa shaldyqqan naýqastar jáne jasy úlken egde adamdar aýyz bekitýge shamasy kelmese, oraza ustamaıdy. Onyń ornyna pidııa beredi. 

Birneshe kúnniń pidııasyn bir adamǵa nemese birneshe adamǵa bólip bere alady. Bul sadaqa halyqtyń kedeı toptaryna, turmystyq jaǵdaıy tómen kóp balaly otbasyna, hali nashar múgedek jandarǵa úlestiriledi. Eger pidııa berýge jaǵdaıy bolmasa, tólemnen azat etiledi, Alla Taǵaladan keshirim tileıdi. 

Aldaǵy ýaqytta naýqas aýrýynan aıyǵyp ketse, dármensiz adam kúsh alsa, úziri ketken bop sanalady da, bergen pidııasy joıylady[3]. Iaǵnı burynǵy orazalardyń qazasyn óteıdi. Óıtkeni, pidııa berý úshin naýqastyń álsizdik, syrqatty jaǵdaıy ólimine sheıin jalǵasýy shart[4].

Ramazan aıynyń qazasyn óteı almaǵan adam ajaly taıap, óler shaǵynda artyndaǵylarǵa qalǵan malynan pidııa berýdi ósıet etedi. Bul ósıet marqumnyń mal-múlkiniń úshten birinen jumsalady[5]. Ramazan aıynyń kún saıynǵy orazasy úshin jáne qaza bolǵan ár namazy úshin pidııa beriledi. Pidııany óli adamdy jerlegennen keıin berýge bolady, biraq jerlemeı buryn bergen abzal. 

Eger oraza ustaǵan adamnyń aýrý, álsizdik sekildi qıyndyq týdyratyn hali ýaqytsha qubylys bolsa, qalǵan kúnderin ramazan aıynan keıin toltyryp beredi. Qaza orazany úzdiksiz tutý shart emes. Qalasa bólip, qalasa úzdiksiz tutady. Qazasyn kelesi orazaǵa sheıin ustap úlgermese, onda ol orazany ramazan aıynan keıin óteıdi. 

QMDB Sharıǵat jáne pátýa bólimi [1]

«Baqara» súresi, 184-aıat. [2]

Pidııa pitir sadaqanyń mólsherimen de esepteledi. [3]

«Ál-fátaýa ál-hındııa», 1/227. [4]

«Radd ál-muhtar», 2/427. [5]

«Ál-mýfassal fı ál-fıqh ál-hanafı», 286