Araq ishken adamnyń 40 kún meshitke kirmeýi kerek pe?
Ássálámýǵaleıkým! Osy ishimdik ishken adam meshitke barýǵa nemese namaz oqýǵa, jalpy: duǵa 40 kúnge deıin qabyl bolmaıdy dep jatady. Namaz oqyǵymyz kelse, 40 kún kútý kerekpiz be? Álde bara bersek bola ma? J.
Ответ
Ýaǵaleıkým ássálám ýá rahmatýllahı ýá bárakátýh!
Allanyń Elshisi (s.ǵ.s.) óziniń asyl sózderiniń birinde: «Kimde-kim sharap iship mas bolsa, onyń qyryq kún (sabahán) namazy qabyl bolmaıdy. Odan keıin kúnásine táýbe etse, Alla onyń táýbesin qabyl etip keshiredi...»[1], – deıdi.
Taǵy bir hadısinde: «...Kim mas qylatyn ishimdik ishse, qyryq kún namazy kemıdi...»[2], - deý arqyly araq ishýdiń qanshalyqty aýyr kúná ekendigine ıshara etip tur. Namazǵa kedergi bolyp otyrǵan ishimdiktiń jasaıtyn duǵasyna da zalaly tııýi anyq.
Ishimdiktiń bu dúnıedegi zardaby aıtpasaq ta belgili. Al, aqyrettegi zardabyna keler bolsaq, Paıǵambarymyz (s.ǵ.s.) óziniń bir hadısinde: «Araqqumar – peıishke kirmeıdi»[3], – degen.
Basqa bir sózinde ishimdik ishken adamǵa qııamet kúni «tyınatýl hobál» ishkizetiniń aıtady. Sahabalar onyń ne ekendigin suraǵanda, Ol (s.ǵ.s.): «Tozaqtaǵylardan aqqan teri nemese tozaqtaǵylardan syǵylyp shyqqan syǵyndy», – dep jaýap bergen[4].
Taǵy bir hadısinde Alla elshisi (s.ǵ.s.) únemi araq iship júretinderdi putqa tabynýshylarmen qatar qoıǵan. Sahaba Ábý Hýraıradan (r.a.) rıýaıat etilgen hadıste Paıǵambar (s.ǵ.s) bylaı degen: «Araqqor adam – putqa tabynatyn adam ispetti»[5].
Deı turǵanmen, jasaǵan kúnási úshin shynaıy táýbe etip, endigide qaıtalamaý shartymen Alladan keshirim tilese, Alla keshirim ıesi ekendigin umytpaǵan lázim.
Endigi jerde, «qyryq kún» máselesin ǵalymdarymyz «ishimdik ýyty adam boıyna sińisip, qyryq kúnge sheıin tazarmaıdy» dep túsindiredi. Alaıda, bul – qyryq kún boıy namaz oqymaý kerek nemese meshitke aıaq baspaýy tıis degen sóz emes. Araq ishken kisi táýbe etip, ekinshi márte ol haramǵa jolamaýǵa bekinip, ári qaraıǵy bes ýaqyt namazyn qazaǵa qaldyrmaı ýaqtyly oqýy shart. Osylaısha, tym bolmasa moınyndaǵy «paryzyn» ótegen bolyp sanalady. Al, hadıstegi «qabyl bolmaıdy» degen sózdiń tórkininde oqyǵan namazdary úshin saýaby bolmaıdy, biraq paryzyn ótegen bop esepteledi degendik jatyr[6].
