Juma namazdyń sońǵy otyrysynda qosylǵan adam, juma namazyna úlgirgen bola ma?

Assalaýmaǵaleıkúm! Juma namazdyń sońǵy otyrysynda qosylǵan adam, juma namazyna úlgirgen bola ma?

Ответ

Juma namazyna keshigip kelip, qutpany tyńdaı almaǵan adam ýájipti tárk etken bolyp sanalady. Alaıda ol juma namazyna qosylý arqyly áli de paryzyn óteı alady. 
Ǵalymdarymyz juma namazyna keshigip, ekinshi rakaǵattyń rýkýǵy aıaqtalmastan qosylǵan kisiniń juma namazyna úlgirgen bolyp tabylatyny jaıynda bir aýyzdan kelisken. Ondaı jaǵdaıǵa tap bolǵan álde kim ımam eki jaqqa sálem bergennen keıin bar rakaǵatyn ózi jeke tolyqtyrady. 
Endigi másele jumanyń ekinshi rakaǵatynyń rýkýǵynan keıin qosylǵan kisiniń jaǵdaıy ne bolmaq?! Iaǵnı, bul jaǵdaıda ol eki rakaǵattyń ekeýine de úlgirmegeni anyq. Imam Abý Hanıfa men Abý Iýsýf ǵalymdarymyz: tipti sońǵy otyrysta qosylsa da, jumaǵa úlgirgen bolady dep aıtýda . Sebebi ol namazǵa kiriskende juma nıetimen kirisedi . Dálel retinde Alla elshisiniń (oǵan Allanyń salaýaty men sálemi bolsyn) jalpy kez kelgen jamaǵat namazy jaıynda qaǵıda retinde salyp bergen myna sózi:
إذا أُقيمتِ الصلاةُ فلا تأتُوها و أنتم تسعون ، و أتوها و أنتم تمشون ،
 و عليكم السكينةُ ، فما أدركتُم فصلُّوا ، و ما فاتكم فأَتِمُّوا
“Namaz bastalyp, oqylyp jatqanda oǵan júgirip kelmender! Tynysh qana baryp qosylyndar! Úlgirgenderindi (jamaǵatpen birge) oqyńdar. Al úlgirmegenderindi (jeke oqyp) tolyqtyryndar . ”
Imam Muhammed bolsa: ekinshi rakaǵattyń rýkýǵynan keıin qosylǵan adam jumany emes, besin namazyn oqýy kerektigin aıtýda Ahmad ıbn Muhammad ál-Qudýrı, “Muhtasarý-l-Qudýrı” 124 bet . Sebebi bul namaz bir jaǵynan jumaǵa ekinshi jaǵynan besinge uqsaıdy. Bundaı adam jumany ótkizetin ımammen ári jamaǵatpen birde bir rakaǵatyn da oqymady. Al ımamǵa uıý men jamaǵatpen birge namazdy oqý - juma namazynyń negizgi sharttary . Hadıste bylaı dep kelgen:
مَن أدركَ ركعتَهُ من الجمعةِ فقد أدركَ الصلاةَ فليُضِفْ إليها أُخرَى
“Kimde-kim jumanyń bir rakaǵatyna úlgirse, ol namazǵa úlgirgen bolyp tabylady. Oǵan taǵy bir rakaǵat qossyn!” .
Qorytyndy: Juma namazynyń ekinshi rakaǵatynan keıin namazǵa qosylǵan kisi Imam Abý Hanıfa men Abý Iýsýftyń ustanymy boıynsha namazǵa úlgirgen bolyp sanalady. Bul mazhabymyzda negizgi kózqaras . Alaıda Imam Muhammed jáne de basqa mazhab ǵulamalary da, ekinshi rakaǵattyń rýkýǵynan keıin qosylǵan adam jumaǵa úlgirmeıtinin aıtýda. Sondyqtan da, barynsha juma namazdyń sońǵy otyrysyna qaldyrmaı, ekinshi rakaǵattyń rýkýǵy aıaqtalǵansha deıin qosylǵanymyz jón ekeni sózsiz. Sebebi, ǵıbadat máselesine asa saqtyqpen qaraý kerek. 

Astana qalasynyń pátýaǵa jaýapty mamany Darhanuly Tamırlan