TAHAJÝD NAMAZY QALAI OQYLADY?

Suraq: Tahajýd namazy qalaı oqylady?

Ответ

Alla Taǵala Óz elshisi Muhammedke (oǵan Allanyń salaýaty men sálemi bolsyn):

﴿وَمِنَ اللَّيْلِ فَتَهَجَّدْ بِهِ نَافِلَةً لَّكَ﴾

«Túnniń bir bóliginde oıanyp, ózińe tán nápil (namaz) oqy» [1], – dep buıyrdy.

Paıǵambarymyz (oǵan Allanyń salaýaty men sálemi bolsyn):

أَفْضَلُ الصَّلاةِ بَعْدَ الْفَرِيضَةِ صَلاةُ اللَّيْلِ        

«Paryz namazdardan soń eń abzal namaz – túngi namaz», – degen[2].          

Tahajýd namazy týraly myna suraqtar kóp qoıylady:  

Suraq: Tahajýd namazy qandaı namaz?

Jaýap: Tahajýd namazy – tún ortasynda turyp (uıqydan oıanyp) oqylatyn nápil namaz. Ol qııam namazy dep te atalady. Bul arqyly musylman adam Qudaıǵa jaqyndaı túsedi. Alla Taǵala «Mýzzammıl» súresinde Muhammed paıǵambarǵa (oǵan Allanyń salaýaty men sálemi bolsyn) opasyz dúnıeniń taýqymetinen ońashalanýǵa, túnde turyp qulshylyq etýge, Quran aıattaryn oqýǵa buıyrdy.

Suraq: Tahajýd namazyn oqýdyń úkimi qandaı?

Jaýap: Tahajýd namazyn oqý mindet emes, mustahap (qosymsha ǵıbadat, nápil).   Suraq: Tahajýd namazy qaı ýaqytta oqylady? Jaýap: Tahajýd namazynyń ýaqyty quptan namazynan keıin tań atqanǵa deıin jalǵasady[3]. Degenmen, túnniń sońǵy úshinshi bóliginde oqyǵan abzal. Rabbymyz Alla ár túniniń sońǵy úshinshi bóliginde aspan álemine túsip, «Kim Maǵan duǵa etedi, qabyl eteıin?», «Kim Menen keshirim tileıdi, kúnásin keshireıin?», «Kim Menen (qajetin) suraıdy, oǵan bereıin?», – dep aıtady[4].  

Suraq: Tahajýd namazynyń qandaı paıdasy bar?

Jaýap: Adam balasy túnniń kezinde tátti uıqysynan turyp Alla Taǵalanyń razylyǵyn izdeıdi, Rabbysynyń quzyrynda turady, Onyń raqymyna bólenedi, saýapqa jáne túrli jaqsylyqtarǵa jetedi jáne duǵasy qabyl bolady.  

Suraq: Tahajýd namazy neshe rakaǵat oqylady?

Jaýap: Hanafı mázhaby boıynsha tahajýd namazynyń azy 2 rakaǵat, kóbi 8 rakaǵat etip oqylady. Paıǵambarymyzdyń (oǵan Allanyń salaýaty men sálemi bolsyn) 11 rakaǵat etip oqyǵany aıtylǵan, ıaǵnı onyń 8 rakaǵaty tahajýd, 3 rakaǵaty útir ýájip namazy.  

Suraq: Tahajýd namazyna qalaı daıyndalý kerek?

Jaýap: Túnde turýǵa shyn nıet etý kerek. Erte jatý kerek. Uıqydan turyp, jaqsylap dáret alady jáne eki, tórt, alty nemese segiz rakaǵat etip tahajýd namazyn oqıdy.   Suraq: Tahajýd namazynda qandaı amaldardy oryndaý mustahap? Jaýap: Januıasyn tahajýd namazyna turǵyzýy, namazdy oqyǵanda Alla Taǵalany dáriptep, rýkýǵta barynsha uzaq turýy, tasbıhty kóbirek aıtyp, sájdede uzaq jatýy – mustahap.  

Suraq: Tahajýd namazynda qandaı súreler oqylady?

Jaýap: «Fatıha» súresinen keıin birinshi rakaǵatta «Kafırýn» súresin, ekinshi rakaǵatta «Yqylas» súresin nemese qalaǵan súrelerdi oqýyna bolady.     

Suraq: Quran aıattary daýystap oqyla ma álde ishteı oqyla ma?

Jaýap: Uıqy basym bolmaý úshin namazda Quran aıattaryn daýystap oqý kerek[5]. Ishteı oqysa da bolady. Sondaı-aq, Qurandy uzaq oqý ári onyń maǵynasyn oılaý, azap týraly aıattardy oqyǵanda odan saqtanýdy suraý, raqymdylyq jaıly bolsa, Qudaıdyń keńshiligi men raqymyn tileý, Haq Taǵalany pákteý jaıynda bolsa, Oǵan tasbıh aıtyp, zikir etý kerek.     

Suraq: Tahajýd namazy qalaı aıaqtalýy kerek?

Jaýap: Tahajýd namazy útir namazyn oqýmen aıaqtalǵany abzal. Óıtkeni, Paıǵambarymyz (oǵan Allanyń salaýaty men sálemi bolsyn): اِجْعَلُوا آخِرَ صَلَاتَكُمْ بِاللَّيْلِ وِتْراً «Túngi namazdaryńdy útir namazben aıaqtańdar», – degen[6]. Al qasıetti ramazan aıynda saýaptar eselenip beriledi. Sondyqtan, kimde-kim taraýyq namazynan keıin tahajýd namazyn oqıtyn bolsa, útirdi sodan keıin oqıdy. Degenmen, útir namazdy oqyǵan bolsa, keıin tahajýd namazyn oqýǵa bolmaıdy degen úkim joq.          

Suraq: Tahajýd namazynan soń qandaı duǵa oqyǵan durys?        

Jaýap: Tahajýd namazynan soń Paıǵambarymyzdan (oǵan Allanyń  salaýaty men sálemi bolsyn) myna duǵa oqylǵany rıýaıat etilgen:

اللَّهمَّ لَكَ الحمدُ أنتَ ربُّ السَّمواتِ والأرضِ ومن فيهنَّ، ولَكَ الحمدُ أنتَ قيُّومُ السَّمواتِ والأرضِ ومن فيهنَّ، ولَكَ الحمدُ أنتَ نور السَّمواتِ والأرضِ ومن فيهنَّ، أنتَ الحقُّ، وقولُكَ الحقُّ، ووعدك حقٌّ، والجنَّةُ حقٌّ، والنَّارُ حقٌّ، والنَّبيُّونَ حقٌّ، ومحمَّدٌ حقٌّ، اللَّهمَّ لَكَ أسلمتُ، وبِكَ آمنتُ، وعليْكَ توَكَّلتُ، وإليْكَ أنَبتُ، وبِكَ خاصَمتُ، وإليْكَ حاكمتُ، فاغفِر لي ما قدَّمتُ وما أخَّرتُ، وما أسررتُ وما أعلَنتُ، أنتَ إلَهي لاَ إلَهَ إلَّا أنتَ ولا حولَ ولا قوَّةَ إلَّا باللَّهِ

Maǵynasy: Ýa, Jaratqan! Barlyq maqtaý Saǵan tán. Sen kók men jerdiń jáne ondaǵy barlyq nárseniń Rabbysysyń. Barlyq maqtaý Saǵan tán. Sen kók pen jerdiń jáne ondaǵy barlyq nárseniń Iesisiń. Barlyq maqtaý Saǵan tán. Sen kók pen jerdiń jáne ondaǵy barlyq nárseniń nurysyń. Sen haqsyń. Seniń sóziń haq. Seniń ýádeń haq. Jánnat – haq. Tozaq – haq. Paıǵambarlar – haq. Muhammed – haq.   Ýa, Jaratqan! Sen úshin musylman boldym. Saǵan ıman keltirdim. Saǵan táýekel  ettim. Saǵan táýbe ettim. Seniń dushpanyńdy   dushpan bildim. Barlyq isimdi   Ózińe tapsyrdym. Meniń buryn jáne keıin istegen, jasyryn jáne ashyq     kúnálarymdy keshire gór!       Sen – meniń qudaıymsyń. Senen basqa qudaı joq.     Bizge kúsh-qýat berýshi tek Alla ǵana! [7].    

Hasan AMANQUL

 

 

[1] «Isra» súresi, 79-aıat.

[2] Mýslım rıýaıat etken.

[3] Tırmızı rıýaıat etken.

[4] Ahmad rıýaıat etken.

[5] «Ál-Hıdaıa», 1/247.

[6] Býharı men Mýslım rıýaıat etken.

[7] Býharı men Mýslım rıýaıat etken.