Ata-ananyń ruqsatynsyz basqa eldimekende turý durys pa?
Assalaýmaǵaleıkým! Áke-sheshemniń ruqsatyn almaı, basqa eldimekenge tursam bola ma?
Ответ
Ýaǵaleıkýmassalam!
Árıne, árbir saparǵa attanar kezimizde ata-anamyzdyń batasyn alyp shyǵý – dinimizde unamdy (mustahap) is. Al áke-sheshemizdi qaldyryp, basqa eldimekenge kóshý máselesiniń durys nemese burystyǵy tómendegi eki shartqa baılanysty:
1) Kósheıin dep jatqan mekenge alyp baratyn joldyń jáne sol mekenniń qaýipsiz bolýy.
2) Ata-ananyń kóshkisi kelgen balanyń kómegine, qaraılasýyna muqtaj bolmaýy.
Áıgili Hanafı mazhabynyń ǵulamasy ımam Kasanı bylaı deıdi: «Adamnyń tiri qalýy úmit etilmeıtin ári qaýip-qaterge ushyraý múmkinidigi óte joǵary bolǵan saparǵa ata-ananyń ruqsatynsyz balanyń shyǵýy adal emes. Bul máselede negiz osy. Sebebi, ata-anasy oǵan qatty alańdap qınalatyn bolady. Al ata-anasyn múshkil jaǵdaıǵa túsirip qoımasa, qaýip-qateri bolmaǵan saparǵa olardyń ruqsatynsyz shyǵýy ruqsat etiledi. Óıtkeni, bul jaǵdaıda eshqandaı zııan joq»[1]. Imam Sarahsı da týra osy maǵynadaǵy sózderdi «sharhý sııarıl-kabır» atty kitabynda baıandaıdy[2].
Demek, joǵaryda kórsetilgen eki shart tabylsa, basqa eldimekenge kóshýge ruqsat etiledi. Sonyń ózinde ata-ananyń kóńilin taýyp, batalaryna ıe bolý – dinimizde unamdy is. Al eki sharttyń birisi oryndalmasa, onda kóshýge tyıym salynady.
Alla Taǵala Quran Kárimde bylaı deıdi:
﴿۞وَقَضَىٰ رَبُّكَ أَلَّا تَعۡبُدُوٓاْ إِلَّآ إِيَّاهُ وَبِٱلۡوَٰلِدَيۡنِ إِحۡسَٰنًاۚ إِمَّا يَبۡلُغَنَّ عِندَكَ ٱلۡكِبَرَ أَحَدُهُمَآ أَوۡ كِلَاهُمَا فَلَا تَقُل لَّهُمَآ أُفّٖ وَلَا تَنۡهَرۡهُمَا وَقُل لَّهُمَا قَوۡلٗا كَرِيمٗا٢٣﴾ [الإسراء: 23]
«Rabbyń Ózinen basqa eshkimge qulshylyq etpeýge jáne ata-anaǵa jaqsylyq jasaýǵa jarlyq shyǵardy. Ol ekeýiniń biri nemese ekeýi birdeı qolyńda qartaısa, (olardy aýyrsynyp nemese jaqtyrmaǵan syńaı tanytyp) tipti «Túý!» dep te keıýshi bolma, sondaı-aq olarǵa dórekelik jasama! Kerisinshe, olarǵa janǵa jaǵymdy jyly sóz aıt!».[3]
Darhanuly Tamırlan
Nur-Sultan qalasy boıynsha
pátýaǵa jaýapty maman
Автор: Muslim.kz порталы
