Ashýǵa boı aldyrmaýdyń joly bar ma?
Assalamý aleıkým! Tym ashýshańmyn. Bolmashy nársege qyzbalana jónelemin. Ashýymdy qalaı bılesem bolady?
Ответ
Ýa aleıkým assalam!
Ábý Hýraıra (r.a.) rıýaıat etken hadıste: «Bir kisi Paıǵambarǵa (s.ǵ.s.) kelip: «Maǵan ósıet aıtyńyzshy?» – dedi. Paıǵambarymyz (s.ǵ.s.): «Ashýlanýshy bolma», – dedi. Álgi kisi ótinishin birneshe ret qaıtalady. Alla elshisi (s.ǵ.s.) «Ashýlanýshy bolma», – dep jaýap berdi[1]».
Mine, bul – Paıǵambar (s.ǵ.s.) ósıeti. Shyn kúshti – ashý ústinde óziniń bul minezin tizgindeı biletin adam. Ábý Hýraıra (r.a.): «Myqty bireýdi alyp jyqqan emes. Naǵyz myqty ashý ústinde ózin ustaı bilgen[2]», – degen hadısti rıýaıat etken.
Ashý – shaıtannyń adam sanasy men aqylyna enetin joldardyń biri. Ashýǵa erik bermeý úshin, ony basyp tipti boldyrmaý úshin mynadaı keńesterdi usynamyz:
1. Dáret alý. atyıa ás-Sadı rıýaıat etedi: «Anyǵynda, ashý – shaıtannan. Al, shaıtan ottan jaratylǵan. Otty sý óshiredi. Senderdiń biriń ashýlanatyn bolsa, dáret alsyn[3]».
2. Ashý kezindegi dene qalpyn ózgertý. Dárigerlerdiń aıtýynsha, ashý qan qysymynyń tym qatty kóterilýine sebep bolady. Al, bul adam densaýlyǵyna aıtarlyqtaı qaýipti. Sondyqtan, ashýlanǵan kezde sol kúıde otyryp qalmaı, basqa jaǵdaıǵa aýysqan durys. Bul ashýdyń basylýyna jáne qan qysymynyń báseńdeýine yqpal etedi. Ábý Zárr (r.a.): «Senderdiń biriń ashýlanǵan kezde aıaqta tik turǵan bolsa, otyrsyn. Odan ashý basylmasa, jata qalsyn[4]», – degen hadısti rıýaıat etedi.
3. Ashýdy tejep, keshirimdi bolýdyń artyqshylyǵyn oılaý jáne duǵa jasaý. Máselen: «Allahýmmá ıhdını lıáhsanıl ahlaq lá ıahdını lıáhsanıhá ıllá ántá. Ýásrıf ánnı sáııáhá lá ıasrıfý ánnı sáııáhá ıllá ántá» (maǵynasy: «Ýa, Alla! Meni eń kórkem minezge jetele. Óıtkeni, tek Sen ǵana jaqsy minezge jeteleısiń. Meniń boıymnan jaman minezdi ketir. Sebebi, jaman minezdi tek Sen ǵana ketiresiń).
«Ashý – dushpan, aqyl – dos» degen ata-baba naqyly da – naq osy paıǵambar (s.ǵ.s.) ósıetiniń tálimi. Endeshe, dushpannyń basym túsýdiń basty joly oǵan alyp baratyn sebep-saldardan alshaq júrýden bastalady.
