TAQÝA BOLAIYQShY!
Taqýalyq – Alla Taǵaladan shynaıy qorqý. Qaı jerde, qaı sátte bolsa da. Duǵa musylmannyń qorǵany bolǵandaı-aq, taqýalyq ta bir qorǵan. Sondaı-aq taqýa adam álbette namazyn oqıtyn, orazasyn ustaıtyn, zeketin beretin, shamasy kelse qajylyqqa qustaı ushatyn talaby mol pendelerdiń qatarynan. Desek te taqýalyqty árkim árqalaı túsinedi. Naqty sıpattaryn qalaı bilemiz? Ol týraly Paıǵambarymyzdyń (s.ǵ.s.) izbasarlary sahabarlardyń aıtqandaryna qulaq túrelik. Dara da dana sahabalardyń biri Álı (r.a.) ózinen taqýalyq jaıynda suralǵanda bylaı depti:
Taqýalyq – Alladan qorqý. Quran men súnnetke amal etý. Qaıtar kúnge daıyndyq jáne azǵa qanaǵat qylý.
Osy jaýaptan keıin Hýmam (r.a.): «Taqýalardy kóz aldymyzǵa elestetip turatyndaı etip sıpattap bershi», – deıdi.
Sonda Álı (r.a.): «Taqýalardyń isteri tek jaqsylyqqa baǵyttalǵan, sózderi tek shyndyqqa negizdelgen, kıimderi qarapaıym, bolmys-bitimi kishipeıil, kózderin haram nárseden tyıa biledi, qulaqtaryn paıdaly ilimge túredi, qıynshylyqty da, qýanyshty da birqalypty qarsy alady, eger ajal bolmaǵanda olardyń rýhtary Allaǵa degen saǵynyshtan tánderinde bir sátke bolsa da turmas edi. Allany jáne Onyń Elshisin bul dúnıeden artyq qoıady. Olar aqyretti ýaıymdap únemi jabyrqap júretin pendeler. Jaman isterden saqtanǵan juqa óńdi, qanaǵatshyl, pák jandar. Qysqa ómirge sabyr saqtap, máńgi ómirdiń rahatyn tapqandar. Olar dúnıeden bet bursa da, ol qyr sońynan qalmaıdy. Dúnıege tutqyn bolsa da, oǵan esh syryn ashpaıdy. Túnderde namazǵa turyp, júzderin jasqa toltyrady. Kóz jastaryn Quran oqýmen qurǵatady. Eger de jánnat jaıly bir aıat oqylsa, ony ańsap, saǵynyshpen umtylady. Al, eger tozaq týraly bir aıat oqylsa, onda tozaqtaǵy qorqynyshty daýystar qulaǵyna shalynyp turǵandaı ony júrekterimen muqııat tyńdaıdy. Sol sátte tizelerin búgip: «Tozaqtan qutqar! Tozaqtan saqta!», - dep Alladan jalbaryna suraıdy. Kúndiz olar meıirimdi jandar. Únemi qorqynyshta boı túzep, jaqsylyq jasaýshy ǵalymdar. Alladan qoryqqandary sonshalyq olardy kórgen adamdar naýqas degen oıǵa qalady. Biraq olar naýqas emes, ólimdi jıi eske alǵan jandar. Ózderiniń az amaldaryna qanaǵattanbaıdy, al eger de kóp bolsa masattanbaıdy. Amaldarynyń joıylyp ketýinen qorqyp, nápsilerin únemi tizgindep otyrady. Olardyń biri danalyq tanytsa, halyqtyń maqtaýynan qorqady. Sonda ol: «Halyq aıta beredi. Men ózimdi halyqtan jaqsy bilem. Al, Alla Taǵala meni menen de jaqsy biledi. Allam olardyń bilmeı aıtqan sózderine meni jazalama. Olardyń oılaǵanynan meni jaqsyraq qyl da, olardyń bilmeı aıtqan sózderine meni keshire gór», - dep jalbarynady. Olardan myna sıpattardy baıqaý qıyn emes: dini berik, qaıǵyǵa berilmeý, ımany kámil, bilimge qushtar, ádildik, qıynshylyqqa sabyrly, kedeılikke tózimdilik, adalǵa umtylý, boıusynýǵa belsendilik jáne qaıyr suraýdan uıalý. Olar únemi jaqsy amaldar jasaıdy. Kesh batsa jan-tánimen shúkirde, tań atsa zikirde bolady. Jatarda saqtansa, tań atqanda qýanady. Ǵafiletten saqtanyp, keńshilik pen rahmetke qýanady. Ózderine qıyn bolsa da, nápsisiniń qalaǵanyn jasamaıdy. Bilimin kishipeıildilikpen jaıyp, sózderin amalmen atqarady. Olardyń nıeti qabyl, qatesi az. Nápsileri qanaǵatta, júrekteri qorqynyshta. Tamaqty az jeıdi. Isteri jeńil, dini tiri, sháhýaty óli, ashýy aýyzdyqtalǵan. Olardan tek jaqsylyq kútesiń. Jamandyq kórmeısiń. Eger de Allany eske alýshylarmen birge bolsa qapersizderden bolyp jazylmaıdy, al, qapersizdermen birge bolsa Allany eske alýshylardan bolyp jazylady. Zulymdyq etkenderdi keshiredi. Bireý onyń aqysyn jese de, ol onyń aqysyn jemeıdi. Arazdasyp alystap ketken týysqandarynyń arasyn jaqyndatady. Buzaqylyqtan alshaq, sóılegen sózi jumsaq. Jaqsylyqqa shaqyryp, jamandyqtan qaıtarady. Qıynshylyqqa sabyrly, qýanyshta shúkirli jandar. Jekkórgen adamyn renjitpeıdi. Jaqsy kórgen adamyna zııan bermeıdi. Kýágersiz shyndyqty moıyndaıdy. Amanatqa qııanat qylmaıdy. Bireýdi kemsitetin laqab atymen atamaıdy. Kórshige zııan bermeıdi. Adamdardyń qaıǵysyna qýanbaıdy. Jalǵanǵa jaqyndamaıdy, shyndyqtan shyqpaıdy da. Eger kúlse daýysyn kótermeıdi, únsiz qalsa bireýdi renjitpeıdi. Eger de bireý qastyq jasasa, Alla Taǵala onyń jazasyn bergenshe sabyr etedi. Nápsisi odan qınalady, adamdar odan rahattanady. Bireýdi jaqsy kórse de, jaman kórse de ol isi tek Alla úshin bolady. Oǵan bireý jaqyndasa jumsaqtyqpen jaqyndaıdy. Eger odan bireý alystasa tákapparlyqpen emes, bálkı jaqsy sebeppen alystaıdy», – degen eken.
Naǵyz baqyt degen ne? Ol qaıda? Ol árıne taqýalyqta. Taqýalyqty tý etken pendege sózsiz jánnattan oryn buıyrady. Al, endi jánnatqa barýdan artyq qandaı baqyt bolýy múmkin. Bireýler dúnıe, baılyq bolsa sol baqyt der. Baılyq bolsa bolsyn. Biraq ta júrekte emes, qolda nemese qaltada bolsyn. Al, júrekte tek taqýalyq qana turaqtaýy kerek. Taqýa bolaıyqshy!
Nurqanat Nurdáýletuly
