Qurandy jeńil ári jyldam jattaý úshin 10 keńes

Alla Taǵalanyń haq dini Islamnyń eki qaınar kózi bar: biri – qasıetti Quran Kárim, ekinshisi – Paıǵambarymyzdyń (s.ǵ.s.) hadısteri men súnnet joly (ónegeli ómiri). Quran – uly perishte Jábireıil (ǵ.s.) arqyly hazreti Muhammed (s.ǵ.s.) paıǵambarymyzǵa ýahı etilgen Alla Taǵalanyń sózi. Bolǵan oqıǵalarǵa saı ári tyńdaǵandar jattap alýǵa jeńil etip 23 jyl boıy túsken. Sodan beri onyń bir sózi de, bir árpi de ózgermegen jáne ózgermeıdi de. Óıtkeni, onyń qorǵaýshysy Ózi ekenin Alla Taǵala Quran Kárimde: «Shynynda, Qurandy biz túsirdik, onyń qorǵaýshysy da árıne biz»,[1] – dep eskertken.

Pendeni azaptan qutqaryp, baqytqa jeteleıtin jalǵyz jolbasshy – Quran Kárim. Qasıetti Qurandy eń ádemi, eń kórkem túrde oqyp, ony úmmetine kóziniń qarashyǵyndaı etip ustaýdy nasıhat etip qaldyrǵan Paıǵambarymyz Muhammedtiń (s.ǵ.s.) izinen ergen urpaǵy ári úmmeti bolǵandyqtan, Quran Kárimdi oqyp, túsinip jáne ómiriniń san qıly tustarynda ózimen joldas etip, munymen qosa ózge adamdarǵa úıretýden artyq qandaı baqyt bolsyn! Mine sondyqtan da árbir musylmannyń Qurannan úlesi bolýǵa tıis. Ardaqty Paıǵambarymyz (s.ǵ.s.) múbárak sózinde: «Senderdiń eń jaqsylaryń – Qurandy úırengen jáne úıretkenderiń»,[2] – dep, onyń asa mańyzdy ekenin baıandaıdy. Endeshe, bizde bul maqalamyzda Qurandy jeńil ári jyldam úırenýdiń joldaryna toqtala keteıik:

1. Shynaıylyq. Eń birinshi kóńil aýdaratyn dúnıeńiz – bul sizdiń nıetińiz bolýy kerek. Eger nıetińiz durys bolsa, Alla qalasa, sáttilikke qol jetkizesiz. Qurandy adamdar sizdi tanyp-bilip, qurmetteýi úshin emes, tek Alla jáne Onyń razylyǵy úshin jattaýǵa nıettenýińiz tıis. Osy nıetińiz úshin Alla Taǵala aqyrette sizge syı násip etedi. Esińizde bolsyn, nıetińizdi árkez jańartyp otyrýyńyz qajet.

2. Tazalyq. Dáretti bolý jáne múmkindiginshe qubylaǵa bet buryp otyrǵan abzal. Múndaǵy maqsat – tek adamnyń syrty ǵana emes, ishki jan dúnıesi de taza bolýy. Óıtkeni, adamnyń oıy las bolsa, kózin kúnádan tyımasa, Quran odan qashyq bolady.

3. Alǵashqy qadam. Áripterdiń mahrajdary men dybystalýyn anyq shyǵarý. Bul úshin mindetti túrde ustazdyń kómegine júgingen abzal. Buny durystamaı, asyǵystyq jasap jattaýǵa kirispeý kerek. Óıtkeni qate jattalǵan aıatty durystaý qıyndyqqa soqtyrady.

4. Ýaqyt pen jerdi tańdaý. Kóptegen hafızder tań namazynan keıingi ýaqytta Quran jattaýǵa keńes beredi. Bul – eń qolaıly kez, óıtkeni oıymyz kúıbeń tirshilikten taza bolady. Sizdi eshkim de, eshnárse de mazalamaıtyndaı bir ońasha jerdi tańdańyz. Basqa nárselerge kóńilińiz bóline beretin bolsa, siz Quran aıattaryn esińizde saqtaı almaısyz. Ásirese, uıaly telefonnan uzaq bolyńyz.

5. Daǵdylyq. Quran jattaýǵa bir ýaqytty, belgili bir oryndardy jáne bir kitapty ǵana qoldanýǵa daǵdylanyńyz. Mushaftardyń birneshe nusqalarynan ózińizge anaǵurlym unaıtynyn tańdańyz. Óıtkeni ártúrli baspadan shyqqan Quran sizdi shatastyrýy múmkin.

6. Qurandy tyńdańyz. Jattaýǵa kirispes buryn ózińiz tańdaǵan mátindi birneshe ret durystap tyńdap alǵanyńyz abzal. Osylaısha siz mátindi jaqsy ári durys jattaı alasyz. Tyńdaý barysynda  ózińiz de qosylyp oqyp turyńyz. Daýysyńyzdyń ádemi yrǵaqpen shyǵýyna septigin tıgizedi.

7. Aýdarmasymen birge jattańyz. Jattaýǵa kirisken ýaqytta onyń aýdarmasymen tanysyńyz. Mátindegi arab sózderin olardyń maǵynasymen salystyryńyz. Óıtkeni maǵynasymen jattasańyz, jyldam ári áserli túrde sanańyzda qalady.

8. Amalǵa asyryńyz. Jattap alǵan aıat, súrelerińizdi dostaryńyzǵa nemese otbasy múshelerine oqyp berip otyryńyz. Eń jaqsysy, álgi adamnyń da siz sııaqty Quran jattaýshysy bolǵany durys bolady. Osylaısha sizder bir-birlerińizge oqyp beresiz. Sosyn jattap alǵan súrelerińizdi namazda qoldanyńyz, eger umytyp qalar bolsańyz, Qurandy ashyp, esińizge túsiretin bolasyz. Al ýaqyt óte kele aıattardy múlde umytpaıtyn bolasyz.

9. Tabandylyq. Jıi jattaǵan saıyn, jattaý úderisi jeńildeı túsetin bolady. Júıeli bolý asa mańyzdy, bir kúndi de jibermeı jattańyz. Allaǵa qulshylyq etýde demalys degen bolmaý kerek. Kem degende kúnine 3 joldan jattap otyrý kerek, al 5 joldan jattaı alsańyz, nur ústine nur bolady. Mundaı qarqynmen, Alla qalasa, bir 5-6 jylda hafız bolyp shyǵa kelýińiz de ǵajap emes.

10. Qurandy jattaý, qaıtalaý kestesin múltiksiz oryndańyz:

* Jańa kólemdi taǵaıyndaǵan ýaqytyńyzda jattaıtyn bolyńyz;

* Jańa aıattardy jattamas buryn alǵashqy jattaǵan mátinderińizdi qaıtalap otyryńyz. Eń sońǵy jattaǵandar tez umytylatyn bolady. Osylaısha, siz aldynda jattaǵandaryńyz ben endi jattaıyn dep otyrǵan mátinderińizdi baılanystyratyn bolasyz. Sonymen qatar, bul mı úshin de úzdik jattyǵý bolady.

Alla barshamyzǵa Qurandy qatesiz ári kámil oqyp, amal etýimizdi jáne qııamette Qurannyń shapaǵatshy bolýyn násip etsin!

Jumanazar Sadyrhanov
«Áziret Sultan» meshitiniń naıb ımamy