Quny qymbattaǵan pátýa

Ábý Iýsýf[1] sonaý shákirt shaǵynda monshaǵa baryp, shomylǵysy keledi. Alaıda, oǵan tóler qarajaty da bola qoımaıdy. Amalsyzdan sol jerdegi monsha qojaıynyna jolyǵyp, aqshasynyń joqtyǵyn, onyń ornyna bir dinı máseleni úıretetindigin aıtyp túsindiredi. Monsha qojaıyny jas shákirttiń bul ótinishine kelispeı:

– Maǵan pátýa emes, aqsha kerek. Aqshań joq bolsa, monshaǵa kirmeısiń, – dep keri qaıtarady.

Monsha qojaıynynyń bul jaýabyna qynjylyp qaıtqan shákirt Ábý Iýsýf ustazyna kelip ilim jolynan bas tartatyndyǵyn aıtady. Onyń da sebebin aıtyp túsindiredi. Sonda Imam Aǵzam Ábý Hanıfa shákirtine qarap:

– Esh qynjylmaı, sabyr et! Ilimińdi toqtatpaı, jalǵastyr! Sol ilim seni erteń qadirli etedi, – dep kúsh-jiger beredi.

Arada birshama jyldar óte shyǵady. Dese de, monsha qojaıynymen bolǵan jaǵdaı Ábý Iýsýftiń esinen bir keter emes. Áıtkenmen, Ábý Iýsýftiń ilim alýda tabandylyq tanytýynyń arqasynda el ishindegi ilimi eń joǵary maqamǵa kóteriledi. Tipti, qoǵamda týyndaǵan kez kelgen máseleniń pátýasy osy kisiden kelip surala bastaıdy.

Osyndaı bir másele boıynsha Ábý Iýsýftyń aldyna baıaǵy ózin monshaǵa kirgizbeı qoıǵan kisi kelip, qyzyn uzatatyndyǵyn aıtady. Iaǵnı, qyzyna dúnıedegi eń qymbat degen nárseni jasaý etýge ant bergenin tilge tıek etedi. «Sol antymdy qalaı ótesem bolady?», – dep naqty pátýasyn suraı bastaıdy. Sonda Ábý Iýsýf álgi monsha qojaıynyn tanyp:

– Maǵan mynansha altyn ber, sosyn baryp suraǵan pátýańnyń jaýabyn alasyń! – deıdi. Monsha qojaıyny rıza bolyp, suraǵanyn beredi. Ábý Iýsýf oǵan:
– Qyzyńa Quran kitabyn syıǵa ber. Sonda seniń bergen antyń oryndalady, – dep pátýasyn aıtady.

Monsha qojaıyny ǵalymnan alǵan pátýasyna rıza bolyp, ornynan qozǵala bergeninde Ábý Iýsýf:

– Meni tanydyń ba? Osydan pálen ýaqyt buryn «maǵan pátýa emes, aqsha kerek» dep monshańa kirgizbeı qoıǵan shákirt menmin. Sol kezde saǵan dinı máselede úıreteıin degen nársem de osy edi. Ruqsat bergenińde monsha aqysynyń ornyna bul pátýanyń jaýabyn sol sátte alǵan bolar ediń. Al, búgin aldyma kelip, qansha altynyńdy berip, quny joǵary pátýańdy alýdasyń, – deıdi ótkenin esine túsirip.

[1] Imam Aǵzam Ábý Hanıfanyń eń alǵyr shákirtteriniń biri bolǵan kisi.

Qaıyrbek Otyzbaev