QUNANBAIDYŃ QANATTY SÓZDERI KÓP BOLǴAN

Qunanbaı Ombyǵa aıdalǵanda joldas bolǵan bir adam, keıingi kezde Sibirge aıdalyp, kúni bitken soń qaıtyp aryp-sharshap Semeıge jetedi. Qaıyrshy qalpynda eline barýǵa arlanady jáne Qunanbaı esine túsip, Qunanbaı aýylyn surastyryp qalashylarǵa ilesip, Qunanbaı aýylyna tartady. Birde jaıaý, birde qalashylardyń kólikterine minip, Semeıden júz shaqyrym jerdegi bir aýylǵa kelip bir úıge shamasy bitip zorǵa jetedi. Ol úı ıesinen Qunanbaı aýylyna jetýge kólik suraıdy. Úı ıesi: «Qunanbaı aýyly anaý tur», – dep qorany kórsetip, bir bas biletin ógizin berip: «esik aldyna barǵan soń bas jibin túrip qoıa ber aýylǵa ógizdiń ózi keledi», – deıdi. Álgi jolaýshy Qunanbaı aýylyna kelip úıge sálem berip kiredi. Úıde kóp adamdar otyrady. Bul esik jaqta otyryp qalady. Az ýaqyttan keıin Qunanbaı álgi jolaýshyǵa qarap baıaǵy dosy ekenin tanyp, oǵan qaraı ornynan turyp bara jatyp bylaı deıdi:

Jańylmas, qate baspas han bola ma?

Tapjylmas, taban taımas jan bola ma?

Báıgege kúnde qossań aldyn bermes,

Tulparda aryqtasa sán bola ma?

Ker zaman kez kelse adam jańylmaı ma?

Kemeńger keleli iste tanylmaı ma?

Aınymas taza júrek, senimdi dos,

Taryǵyp, talǵan kezde tabylmaı ma?

Shyqpaıdy jan, kesimdi qaza kelmeı,

Asyl erler ótti me naza kórmeı?

Eli úshin eńbek etip azap tartqan,

Maqsharda beıiske ener, jaza kórmeı! –

dep, dosyn qushaqtap amandasyp, qasyna otyrǵyzypty. Birneshe kún syılap, qonaq qylyp, jaqsylap kıim kıgizip, at mingizip eline qaıtarypty. Qunanbaıdyń bul joldasy rýy – Kereı, Beıseke degen adam eken. Ol Qunanbaı qaıtys bolǵansha soǵymyn, kerek-jaraǵyn alyp turǵan.

Jalpy, Qunanbaı Óskenbaıulynyń kezinde shyǵarǵan óleńderi men qanatty sózderi az bolmaǵan. Mysaly, «Kópten ajal da jasqanar, adaldan aram da jasqanar», «Elge eńbek etseń, bermesin alasyń, qııanat etseń, tamuqqajanasyń», «Arsyzdyq malǵa baılanysty, adamdyq arǵa baılanysty» degenderi bar. «Kóptiń kúshine sen, basshynyń isine sen», «Janymnan malym sadaǵa, arymnan janym sadaǵa» degen sııaqty naqyl sózderi el aýzynda saqtalǵan.

Ahat Shákárimulynyń «Qunanbaı týraly» esteliginen.