Qudaı Taǵalany eske alýdyń hıkmeti

«Zikir» arab tilinde eske alý degen maǵynany bildirýmen qatar Alla Taǵalany oılaý, madaqtaý, shúkir etý, jaratylys ataýlydan, kúlli kemshilikterden páktep tásbıh etý, onyń ulylyǵyn pash etý sekildi birneshe tereń uǵymdy qamtıdy. Durysynda, Alla Taǵalany zikir etýdi bir jerde otyryp, Ony tilmen ǵana zikir etý dep túsiný «zikir» sóziniń maǵynasyn tolyq ashpaıdy. Shynaıy musylman Ony barlyq jaǵdaıda zikir etedi. Quranda: «(Olar) Alla Taǵalany túregep turyp, otyryp, (búıirlep) jatqanda da zikir etedi, kókter men jerdiń jaratylystary jaıly oılaıdy»[1], – dep, naǵyz zikir etýshilerdiń sıpattaryn kórsetken. Iaǵnı, zikir etýshi adam – otbasynda ıakı el arasynda bolsyn ǵumyrynyń barlyq sátinde Haq Taǵalanyń týra jolymen júrýshi. Onyń sharıǵatyna berik, jarlyǵyna tolyqtaı moıynsunǵan jan.

Paıǵambarymyz: «Naǵyz áýlıe sol – oǵan qaraǵanda Alla Taǵala eske túsedi», – deıdi. Iaǵnı, naǵyz taqýa adam – óziniń barlyq is-qımylymen aınalasyna Qudaı Taǵalanyń barlyǵy men birligin eske túsirýshi. Mundaı taqýa jandar búkil ǵumyryn Alla Taǵalaǵa arnaıdy. Bir jerge jınala qalsa, Jaratýshy Jappar Ieden ózge áńgimesi bolmaıdy. Sol jınalǵan jerde jyldar boıy otyrsa da, Ol týraly aıtýdan jalyqpaıdy. Kerisinshe aıtqan saıyn Oǵan degen súıispenshiligi arta túsedi. Keıde saǵat boıy únsiz otyrýy da ǵajap emes. Párýanalar ún shyǵarmaı qalyqtaıdy. Syrttaı qaraǵan adamǵa bul tańsyq qımyl bolǵanmen, negizi olardyń ishteı tildesip, syrlasqandaryn bylaıǵy jurt bile bermeıdi. Sondyqtan da olardyń keıde el arasynda «ápende», «jyndy» sanalýy da ushyrasyp jatady. Osyǵan oraı Paıǵambarymyzdyń: «Adam syrttaı qaraǵan halyqqa qylyqtary oǵash kórinip «jyndy» atalmaıynsha, naǵyz musylman bola almaıdy», – degen hadısi bar. Iaǵnı, halyq olardyń is-áreketin túsine almaǵandyqtan «mynaýyń naǵyz jyndy ǵoı» dep qoldy bir-aq silteıdi. Taqýalar kerisinshe, sol halyqtyń qylyqtary jyndynyń is-áreketindeı bolyp kórinedi. Bálkim, olar: «Adamnyń jaratylys maqsaty – Alla Taǵalany tanyp, oǵan qulshylyq qylý, kámildiktiń shyńyna jetip, Onyń rızalyǵyn alý, Oǵan jaqyndaý. Bul múmkindik osy qas-qaǵymdaı kóringen qysqa ǵumyrda ǵana berilgen. Osyny bile tura adamdar nege sol kelte ómirdiń jalǵan dúnıesine qyzyǵyp, soǵan ólermendikpen umtylady» dep túsine almasa kerek. Onyń mysaly árqaısysynda jıyrma tórt qap bıdaı bar eki adam tárizdi. Bireýi keler qysqa daıyndyq jasap, jaz boıy ter tógip egin eger. Ekinshisi jaz boıy kóleńkelep, ótken-ketken jolaýshyǵa egýge arnalǵan bıdaıyn satar. Ekeýiniń de qylyqtary bir-birine túsiniksiz...

Sol sııaqty olar da adam balasynyń aldynda qabir álemi, Mahshar, odan ári ne aýzyn ashyp Jáhannam, ne baýyryn jazyp Jánnat turǵanda beıne bir jazdyq tirlik úshin ǵana tyrbanǵan pendelerdiń qylyǵyn túsine almasa kerek. Mine, sondyqtan olar jurttyń ne degenine qulaq aspastan túpki maqsattaryna jetýge tyrysyp, ǵumyryn Alla Taǵalany zikir etip ótýge arnaıdy.   

Paıǵambarymyz birde bylaı deıdi: «Alla Taǵalanyń jer betin aralap Ózin zikir etkenderdi izdeıtin perishteleri bar. Bul perishteler Alla Taǵalany zikir etip jatqan bir jamaǵatqa kezdesse «Izdegenderiń myna jaqta» dep bir-birin shaqyrady. Sonda barlyǵy jınala qalyp, Jaratýshyny páktep madaqtaýǵa, tek Soǵan ǵana qulshylyq etip ulyqtaýǵa jınalǵan topty qanattarymen búrkep kók álemine deıingi aralyqty toltyrady. Alla Taǵala olardy jaqsy bile tura perishtelerinen: «Quldarym ne dep jatyr?» – dep suraıdy. Perishteler: «Olar Seni tásbıh etip, Seniń jaratylys ataýlydan múldem pák ekendigińdi pash etýde. Saǵan tákbir aıtyp, ulyqtap, Seniń qudiretiń men ulylyǵyńnyń teńdessiz ekendigin jarııalaýda. Hám Seniń bergen nesibelerińe shúkir etip, madaqtaýda. Saǵan taǵzym etip, Seniń qudiretiń men ulylyǵyńnyń aldynda ózderiniń qaýqarsyzdyǵyn tanytýda», – deıdi. Alla Taǵala suraǵyn jalǵastyryp bylaı dep suraǵyn órbitedi:

–  Olar Meni kórip pe edi?
–  Joq!
–  Kórse ne ister edi?
–  Eger Seni kórgende burynǵydan da tereń qulshylyqqa berilip, sheksiz tásbıh etip, Ózińdi ulyqtaı túser edi.
Alla Taǵala:
–  Olar ne tileıdi?
–  Olar Senen Jánnatty tileıdi.
–  Jánnatty kórip pe edi?
–  Joq, Rabbymyz! Olar Jánnatty kórmegen.
–  Kórse ne ister edi?
–  Eger Olar jánnatty kórgende oǵan kózsiz qyzyǵyp, «Bizge Jánnatty násip ete gór!» degen tilekteri telegeı teńiz bolyp terbetiler edi.
–  Olar ne nárseden qutylýǵa tyrysýda?
–  Árıne, olar Jáhannamnan qutylýǵa tyrysýda.
–  Olar Jáhannamdy kórip pe edi?
–  Joq, Rabbymyz olar Jáhannamdy kórmegen.
–  Kórse ne ister edi?
–  Jáhannamdy kórgende burynǵydan beter qorqyp, túrshigip, odan boıyn aýlaq salýǵa tyrysar edi.

Osy kezde Alla Taǵala: «Senderdi kýá ete otyryp olardy keshirdim!», – deıdi. Sonda bir perishte: «Olardyń arasynda pálenshe degen kúnáhar bir qul da bar. Ol – bólek adam. Olarǵa jatpaıdy. Basqa nıetpen baryp, qastaryna tize búkken», – deıdi. Sonda Alla Taǵala: «Ony da keshirdim! Mundaı jamaǵattyń qasynda otyrǵan adam da solardyń arqasynda baqyttan kende bolmaıdy!»[2], – deıdi. Iaǵnı bul jerde kúnáhar adam qansha kúnáǵa batsa da, taqýalarmen jolyqqanda kúnási keshirile ketedi degen sóz emes. Áýeli munda Haq Taǵalanyń raqymynyń sheksizdigin aıtyp tur. Ekinshiden, bir qoǵamda eldi týralyqqa shaqyryp, taqýalyq jolmen júrgen bir musylman jamaǵat bolsa, onyń áseri tek ózderine ǵana emes jalpy qoǵamǵa da bolmaq. 

Endeshe, keıde qaýqarsyz pende dúnıeniń kúıki tirshiligine aldanyp, tipti qııa basyp uıyqqa túsýi de ábden múmkin. Ondaıda, tym bolmaǵanda, taqýa jandarmen aralasyp turǵannyń paıdasy tıeri sózsiz. 

M.Isauly