Qajylyq aılary – taqýalyqqa bet buratyn qasıetti ýaqyt
Ramazan aıy – meıirim men keshirimniń, sheksiz saýaptyń aıy. Bul aıda musylman balasy Allaǵa jaqyndap, júregin tazartyp, ımanyn kúsheıtedi. Alaıda Ramazanmen ǵana shektelip qalmaı, onyń rýhanı jemisin ári qaraı jalǵastyrý da mańyzdy. Sebebi Alla Taǵala Quranda Ramazannan keıingi Sháýýál, Zúl-Qaǵda jáne Zúl-Hıjja aılaryn «Qajylyq aılary» dep atap kórsetken. Bul jaıynda Quranda: «Qajylyq belgili aılarda oryndalady. Olarda kim qajylyqty moınyna alsa, qajylyqta jynystyq qatynasqa túsýge, kúná isteýge, urys-keriske jol joq. Al qandaı ıgilik isteseńder, Alla ony biledi. Olaı bolsa, (qajylyqqa) azyqpen (daıyndyqpen) qamdanyńdar! Rasynda eń jaqsy azyq – taqýalyq azyǵy. Eı, aqyl ıeleri! Menimen taqýalyq etinder». (Baqara súresi, 197-aıat)
Bul aıattan qajylyqtyń úlken daıyndyqty qajet etetin uly ǵıbadat ekenin baıqaımyz. Qajylyq bir sáttik qulshylyq emes, ol rýhanı jáne dene daıyndyǵyn qajet etetin – ómirlik mańyzy bar sapar. Osy jolǵa shyqpas buryn adam ózin ishki-syrtqy jaǵynan daıyndaýy tıis: nıetin túzep, júregin tazartyp, sabyr men taqýalyqqa bet burady. Bul daıyndyq qajylyqqa ǵana emes, jalpy ómirimizdiń ár kezeńinde qajet bolatyn asyl qasıetterge tárbıeleıdi.
Ramazan aıynyń syıy – Allanyń keshirimi men mol saýaby bolsa, qajylyqtyń syıy – adam balasynyń kúnálardan múlde arylyp, anadan jańa týǵandaı pák kúıde oralýy. Bul jaıynda Paıǵambarymyz Muhammed (s.ǵ.s) hadısinde: «Kimde-kim qajylyq jasap, jaman sóz sóılemese, kúná jasamasa – anasynan jańa týǵan sábıdeı kúnásiz bolyp oralady». (Buharı, Mýslım)
Osy hadıs qajylyqtyń rýhanı mańyzyn, onyń adamdy tolyq ózgertýge qabiletti ekenin aıqyn kórsetedi. Bul – jaı ǵana saıahat emes, bul – rýhanı jańǵyrý.
Demek, Ramazan aıaqtaldy eken dep qulshylyqty doǵarý durys emes. Sháýýál, Zúl-Qaǵda jáne Zúl-Hıjja – dál sol rýhanı joldy jalǵastyrýǵa arnalǵan erekshe aılar. Bul – nápsimen kúresip, jaman ádetterden arylyp, jaqsy isterge bet buryp, taqýalyq azyǵymen qamdanatyn kez. Bul aılar – ishki jan dúnıemizben jumys isteıtin, júregimizdi emdeıtin, Allaǵa bet buratyn, ómirimizdi qaıta bir elekten ótkizetin erekshe kezeń.
Mine, sondyqtan osy úsh aı – árbir musylman úshin erekshe mańyzdy. Qajylyqqa barmasa da, árbir adam bul aılarda qulshylyǵyn arttyryp, rýhanı kemeldenýge umtylýy tıis. Sháýýálden bastap Zúl-Hıjjaǵa deıingi aılar – Allanyń bizge bergen múmkindigi. Bul – ózimizdi tárbıeleıtin, nıetimizdi túzeıtin, amaldarymyzdy arttyratyn, ımanymyzdy nyǵaıtatyn aılar. Endeshe, osy qasıetti ýaqyttardy bos ótkizbeıik. Ramazanda alǵan rýhanı shabytty joǵaltpaı, taqýalyq azyǵymen qarýlanyp, Allanyń razylyǵyna jetetin joldy jalǵastyraıyq.
Ersaıyn SÁKENOV, «Áziret Sultan» meshitiniń ustazy
