QAZAQ HALQY AÝA RAIYN QALAI BOLJAǴAN?

15 sáýіr 2025 228 0
Оqý rejımi

A

Aı beti bulyńǵyr bolyp tursa, jańbyr jaýady. Al kerisinshe aıqyn kórinse, aýa raıy ashyq bolady.

Aıdyń shetindegi qyzyl tústi sheńber keńeıip baryp joǵalsa, erteńgi kún ashyq bolady. Eki nemese kúńgirt bir sheńber kórinse, kún raıy sýyq bolady.

Aı shalqasynan týsa, aýa raıy sharýashylyq úshin qolaısyz bolady.

Aqqý jyly jaqqa kesh oralsa, kúz mezgili jaıly ári uzaq bolady.

Ara omartadaǵy esigin ashyq qaldyrsa, qys jyly bolady. Kerisinshe jartylaı japsa, qys sýyq bolady.

Ashyq kúnde tıin uıasynan shyqpasa, kún raıy buzylady.

B

Bal arasy tobymen shyryn jınaýǵa shyqsa, kún ashyq bolady. Al uıadan ushpaı otyryp alsa, kóp uzamaı jańbyr jaýady.

Balyq sý betine shapshyp oınasa, jaqynda jańbyr jaýady.

Bult jer baýyrlaı kóshse, jańbyr uzaq jaýyp, kún sýytady.

Bult shetinen ydyrasa, kún jylıda. Ortasynan ydyrasa, kerisinshe aýa raıy sýytady.

Bir top qaratorǵaı aspanda qalyqtap júrip alsa, kúz uzaqqa sozylady.

J

Jaz aıynda ańyzaq ystyq bolsa, qysta qatty aıaz bolady.

Jazda aspandaǵy juldyzdar jarqyrap tursa, kún ystyq bolady. Qysta anyq kórinse, keler kún aıazdy bolady.

Jazda quıyn jıi bolsa, qysta qatty aıaz bolady.

Jazda naızaǵaı kóp soqsa, qys jaıly bolady. 

Jańbyr men boran juma kúni bastalsa, ol kelesi jumaǵa deıin sozylady.

Jańbyr sirkiregende taýyqtar jem izdep júrse, aq jaýyn bolady.

Jemis aǵashy kúzde qaıta gúldese, alda qys jyly bolady.

Jylan mezgilinde inine kirmese, kúz jyly ári uzaq bolady.

Jylan men qurt-qumyrsqa top-tobymen basqa jaqqa kóshse, tabıǵı apat bolady.

Jylqy pysqyrsa, jańbyr jaýady, ishin tartsa – kún buzylady.

I

It baýyrynan túlese – qys qatty bolady, arqasynan túlese – qys sýyq bolady.

It ulyp, mazasyzdana berse, jer silkinedi.

K

Kıik tobymen basqa jaqqa attansa, aýa raıy qatty sýyq bolady.

Kókektiń daýysy jıi estilse, kún ashyq bolady.

Kóktemde jylqy yqtasa, qys aıazdy bolady.

Kóktemde kún kúrkirese, egin bitik shyǵady.

Kóktemde kún erte kúrkirese, jańbyr kóp jaýady.

Kóktem bastalǵanda kún kúrkirese, shóp qalyń bolady.

Kún shyjyp, tymyrsyq bolsa, artynsha naızaǵaı soǵady.

Q

Qaz ben úırek qıqýlap, mazasyzdana bastasa, aýa raıy buzylady.

Qarashada kún kúrkirese, qys qysqa bolady.

Qarlyǵash kókte samǵap júrse, kún ashyq bolady.

Qarmaqqa balyq túspese, jel soǵady.

Qoı qorasyna erkin kirse, kóktem erte keledi.

Qoı óristen aýzyna shóp tistep qaıtsa, elde jut bolady.

Qoı súzisse, jel turady.

Qoı tuıaǵymen tósin qasysa, qys borandy bolady.

Qoı tisin qaırasa, daýyl bolady.

Kurbaqa jaǵada otyrsa, jańbyr jaýady.

Kurbaqa tynbaı quryldasa, kún ashyq ári jaıly bolady.

Qumyrsqa ıleýiniń aýzyn bekitse, jańbyr uzaq jaýady.

Qumarsqa ıleýin qurǵaq jerge salsa, jańbyr jaýady. Kerisinshe dymqyl jerge salsa, jaz qurǵaq bolady.

Qumarsqa ıleýin bıikteý jerge kóshirse, sý tasqyny bolady.

Qysta qaz qańqyldasa, jyly bolady. Kerisinshe aıaǵyn baýyryna tyǵyp jatsa, boran soǵady.

Qysta kempirqosaq kórinse, jyl berekeli bolady.

Qysta torǵaılar uıasyna mamyq tasysa, aldaǵy kúnderi kún qatty sýytady.

Qustar tarana bastasa, keler kúni jańbyr jaýady.

Qysta átesh bir aıaǵyn kóterse, aıaz bolady. Jańbyrly kúnderi tańerteń átesh shaqyrsa, kún ashylady.

Qyrǵaýyl qatty qurqyldasa, jer silkinedi

M

Mal bir baǵytta kúısep jatsa, keler kúni sol jaqtan jel ne boran soǵady.

Mysyqtyń peshke tyǵylýy – aıazdyń aldy, ıt aýnasa – jańbyrdyń jaqyndaǵany.

N

Naýryzda qarǵa sýǵa shomylsa, kún jylynady.

Naýryzda qar jaýsa – sol jyly jaqsylyq kóp bolady.

Keshke soltústik jaqta aspan qońyrqaı tartsa, kóp uzamaı jel turady.

O

Ońtústikten uzaq soqqan jel ózgerip shyǵystan soqsa, aýa raıy jaqsarady da, batystan soqsa, aýa raıy qatty buzylady.

Ó

Ógiz quıryǵyn shanshysa, qatty jel bolady.

S

Sıyr óristen shyqpaı qoısa, aýa raıy buzylady.

Sıyr múıizin shaıqasa, daýyl turady.

T

Tańda bult qyzǵylt tartsa, jel turady.

Taýyq jerge aýnap bastasa, kóp uzamaı jańbyr jaýady.

Tuman jer baýyrlap qulasa, keler kún ashyq bolady.

Torǵaı erte jumyrtqalasa, kún erte jylynady.

Tyrna joǵaryda qalyqtap ushsa, kún jylynady.

Tyshqan in qazǵanda topyraǵyn alysqa tastasa, qys jyly bolady. Kerisinshe in aýzyna qaldyrsa, qys qatty bolady.

Tyshqan inine azyqty kóp jınasa, kys uzaqqa sozylady.

Ú

Úırek bir aıaǵymen turyp, basyn kanatynyń astyna tyqsa, aıaz bolady.

Sh

Sholpan jarqyrap týsa, shóp pen jemis bitik shyǵady.

Shegirtke únsiz qalsa, uzamaı jańbyr jaýady.

* Materıaldy jazý barysynda "Qazaqtyń salt-dástúrleri men ádet-ǵuryptary" Entsıklopedııasynyń málimetteri qoldanyldy.

 

Beksýltan Djanadılovtiń fb paraqshasynan

Pіkіrler Kіrý