«QADIR» SÚRESINIŃ TÁPSIRI
Jylyna bir ret Ramazan aıynda keletin qasıetti qadir túniniń rýhanı salmaǵy orasan zor ekeni kópshilikke aıan. Áıtsede, qalyń buqara qasıetti keshti erekshe iltıpat kórsetip, ulyqtaǵanymen, Qadir túniniń tarıhy men mán-maǵynasyna tereń úńile bermeıdi. Alla Taǵalanyń kálámi Quran Kárimde qasıetti kesh haqynda «Qadir» súresiniń bar ekeni belgili. Endeshe, tanym-túısigimizdi arttyrý maqsatynda osy súreniń túsindirmesine bir sholý jasaıyq.
«Rasynda, Biz Qurandy Qadir túni túsirdik».
Biz osy muǵjıza Qurandy qadiri men bedeli ústem bir túnde túsirdik. Quranda osy qasıetti kitaptyń ramazan aıynda túskendigi jaıly bylaı delingen:
«Ramazan – adamdarǵa týra jol nusqaýshy, aq pen qarany aıyrýshy, bekem tutynatyn jolbasshy retinde Quran túsirile bastaǵan aı».
Al Qurannyń Ramazan aıynyń ishindegi Qadir túninde túskendigi jaıynda «Qadir» súresiniń birinshi aıatynda bylaı delingen:
«Shynymen de Biz Qurandy Qadir túni túsirdik».
Ibn `Abbas (r.a.) bylaı degen: «Alla Taǵala Qadir túni Qurandy tolyǵymen jáne birden «saqtaýly taqtadan» (láýhýl-mahfýz) «báıtýl-ızzaǵa» (Ulylyq úıi) dep atalatyn kóktiń astyńǵy qabatyndaǵy orynǵa túsirdi. Ol juldyzdar batatyn jerde ornalasqan edi. Al budan keıin Alla Qurandy Óziniń Paıǵambaryna(Allanyń Oǵan salaýaty men sálemi bolsyn)Jábiráıil (ǵ.s.) perishte arqyly bólek-bólek (túrli jaǵdaılarǵa baılanysty) jıyrma úsh jyl boıy túsirdi» («Tafsır át-Tabarı» 2/144, «ál-Mýstadrak» ál-Hakım 2/530 jáne «Tafsır Ibn Kasır» 4/685. Habardyń senimdiligin ımam ál-Hakım, hafız Ibn Hadjar rastaǵan). Sonymen qatar Qurannyń Qadir túninde túsirilýi, dál sol túnde túsirile bastady degen maǵynany da beredi. Óıtkeni, ýahı alǵash ret Qadir túninde túsken.
Basqa bir aıatta Alla Taǵala bul jóninde bylaı dedi:
«Aıqyn Kitappen ant! Shyn máninde ony qutty bir keshte túsirdik. Rasynda, Biz eskertýshimiz. Ol keshte barlyq hıkmetti ister aırylady. Bul óz qasymyzdan bir buıryq. Rasynda elshilerdi jiberýshimiz»[4].
«Qadir túniniń ne ekenin bilesiń be?».
Qadir túni degen ne? Qadir túninen sen neni uqtyń? Bul jerde sol túnniń mańyzdylyǵyn kórsetý maqsatymen aıtylǵan. Iaǵnı, qandaı tún ekendigin bildirmesek, onyń qadirin bile almas ediń. Biraq, onyń qadirin de Biz bildirdik.
[4] Dýhan súresi, 2-5 aıattar.
