Paıǵambarymyzdyń romantıkalyq ómirinen bir úzik syr...

Ótken joly bir din qyzmetkeriniń: «Muhammed (s.ǵ.s.) romantık bolmaǵan deıtinder – qatelesedi», – degen sózi bizdi biraz oılandyryp qoıdy. Osydan keıin az-kem izdenip kórip edik...

Rasynda, Alla Elshisiniń Qudaı qosqan jarynyń arasyndaǵy mahabbat, romantıka, názik sezim, shynaıy senim, súıispenshilik, ystyqqa birge kúıý, sýyqqa birge tońý... taǵysyn taǵylar adamzat balasy úshin ólmes ónege, máńgilik ǵıbrat.

Shirkin, mahabbatty jyrlaıtyndar Muhammedtiń (s.ǵ.s.) romantıkalyq ómirin, shattyqqa toly shańyraǵyn, januıasyndaǵy jylýlyq pen jumsaqtyqty kúlli álemge pash etse degen oı túıedi ekensiń...

Paıǵambarymyzdyń (s.ǵ.s.) búkil ómiriniń, árbir salıqaly sózi men izgi amalynyń arasynan tek er men áıeldiń súıispenshiligin arttyratyn oqıǵalardy bólek sóz eter bolsaq, alatyn sabaq, túıetin oı kóp. Sonymen...

BIRINShI sabaq. Áıeldi erkeletý, oǵan erkeleý ádisi... Alla Elshisi (s.ǵ.s.) Aısha anamyzdy «Aısh» nemese «Hýmeıra» dep ataǵan eken. Aısh degeni – «ómirsheń» degeni. Al, «Hýmeıra» degeni – qyzyl óńdi degeni. Júzi qyzǵylt bolǵandyqtan, osylaı erkeletipti.

Erkeletý – názik jannyń «osal» tusy... Erkeletý – bosańsytyp jiberý emes. Kerisinshe, sezimin oıatyp, súıispenshiligin kúsheıtý. Paıǵambarymyz (s.ǵ.s.) jaryn erkeletetin ári oǵan erkeleıtin.

Bolashaq qalyńdyqqa úılený aldynda oǵan neshe túrli «tátti» sózder aıtyp, sezimderimizdi bildiretinimiz ótirik emes. Al otaý qurǵannan keıin «janym», «asyl jarym», «súıiktim», «súıkimdim» degen «tegin» sózderge sarań bop qalatynymyz túsiniksiz... Nege? Óıtkeni, sezimdi óshiretin de ósiretin de ózimiz eken...

Keıde bir aýyz jyly sózdiń ózi shańyraqtyń shyraıyn kirgizip, otbasynyń berekesin arttyratyny aqıqat. Kerisinshe, bir aýyz sóz júrekterdi sýytady.        

EKINShI sabaq. Jaryńdy jaqsy kóretinińdi jarııa aıtý. Sahaba Amr ıbn ál-As (r.a.) Alla Elshisinen (s.ǵ.s.): «Eń jaqsy kóretin adamyńyz kim?» – dep suraǵanda: «Aısha», – dep jaýap beripti.

Áıelimizdi jaqsy kóretinimizdi ózgege aıtý bylaı tursyn, keıde ózine aıtýǵa «qysylyp», sóz «shyǵyndaýda» sarańdyǵymyz jibermeı qalatynyn nesine jasyraıyq?!

Birde Aısha anamyz paıǵambarymyzdan (s.ǵ.s.): «Ýa, Allanyń Elshisi! Meni qanshalyqty jaqsy kóresiz?» – dep suraıdy. Sonda ol (s.ǵ.s.): «Myqty túıin men jýan jip sekildi», – degen jaýap qaıyrady.
– Ýa, Allanyń Elshisi! Sizdiń túıinińizdiń jaǵdaıy qandaı deńgeıde?
– Ol óz ornynda.

Osydan keıin olar bir-biriniń sulýlyǵyn sıpattaıtyn óleń-jyrlar aıtatyn. Aýyzdary berik bolsa da bir-birin súıip, júrektegi shynaıy sezimderin bildiretin.

Paıǵambarymyz (s.ǵ.s.) bir kúni Aıshaǵa Ýmmý Zarr týraly hıkaıany baıandap, sóziniń sońyn: «Ýmmý Zarr Ábý Zarr úshin qandaı bolsa, sol sekildi sen de maǵan sondaısyń», – dep aıaqtaıdy. Kúıeýiniń bul sózine oraı óziniń de tereń mahabbatyn bildirgen ol: «Sen men úshin Ábý Zarr Ýmmý Zarrǵa qymbat bolǵannan da qymbatsyń», – deıdi. Bul – «siz meni jaqsy kórgennen de qatty jaqsy kóremin» degeni.

ÚShINShI sabaq. Jaryńnyń jaqsy kóretinin jaqsy kórý nemese onyń qalaýyn tereń seziný... Aısha anamyz paıǵambarymyzdyń (s.ǵ.s.) neni jaqsy kóretinin, neni qalaıtynyn, qandaı tamaqty unatatynyn tereń túsindi.

Sol sekildi, Alla Elshisi (s.ǵ.s.) de jarynyń neni unatatynyn jaqsy bildi. Aısha anamyz bylaı deıdi: «Ydystan sý iship, ony paıǵambarǵa usyndym. Ol da men ishken jerge ernin tıgizip, sý ishti. Súıek kemirgen soń oǵan berdim. Ol meniń aýzym tıgen jerden mújidi».

Qandaı ystyq sezim, kúshti mahabbat, romantıka deseńshi?!

Aısha anamyz oramalyn hosh ıistendirip, oramaldan shyqqan jaǵymdy ıispen  paıǵambar (s.ǵ.s.) aldyna baratyn... Áıel qaýymynyń óziniń ón boıyndaǵy sulýlyqty, ádemilikti ózgege emes, óz kúıeýine kórsete bilý, sezdire bilý degeni osy bolsa kerek...

Olar bir-birin, tipti ymmen, ısharasynan-aq túsinetin. Alla Elshisi (s.ǵ.s.) aqtyq sapar aldynda jatqanda tis tazalaǵyshyn (mısýák) izdeıdi. Aısha anamyz onyń (s.ǵ.s.) sol zatty surap turǵanyn kózinen, kózqarasynan-aq sezip qoıady. Áýeli mısýákti aýzyna salyp, ózi jumsartyp beredi. Sodan keıin paıǵambarymyz (s.ǵ.s.) erekshe yqylaspen, burynǵydan ózgeshe keıippen tisin tazalaǵan eken.    

TÓRTINShI sabaq. Otbasyńa ýaqyt bólý, áıeldiń kóńilin aýlaý... Alla Elshisi (s.ǵ.s.) saparǵa shyqqanda jarlaryn (jerebe boıynsha) ózimen birge alyp júretin. Aısha anamyzben birge ańǵa shyqqanda onymen ázildesip, tipti júgirýden jarysatyn.

Birde Rasýlallany (s.ǵ.s.) kórshisi qonaqqa shaqyrady. Paıǵambar (s.ǵ.s.) Aıshanyń da qatysýyn ótinedi. Kórshisi buǵan kelispegendikten, Rasýlalla (s.ǵ.s.) da bara almaıtynyn aıtady. Ol birneshe ret shyqarǵanymen, paıǵambar (s.ǵ.s.)  báribir bas tartady. Tek Aıshamen birge barýǵa kelisim beredi. Aqyry Alla Elshisiniń (s.ǵ.s.)  aıtqanyna kónip: «Aısha da kelsin», – degen eken. Sóıtip, ol (s.ǵ.s.) aıaýly jaryn birge ertip barady.

Mereke kúni Aısha anamyz paıǵambardan (s.ǵ.s.) Efıoptardyń oıynyn kórýge ruqsat suraıdy. Ruqsat beriledi. Sóıtip, ol meshittiń aldynda ótken oıyndy Alla Elshisiniń (s.ǵ.s.) artynda turyp, tamashalaıdy. Rasýlalla jubaıyna kedergi keltirmes úshin bir ıyǵyn túsirip turady. «Men ıegimdi onyń ıyǵyna qoıyp, betimdi jaǵyna jaqyndattym», – deıdi Aısha anamyz.

Alla Elshisiniń (s.ǵ.s.) aıaǵy talyp, sharshasa kerek: «Ýa, Aısha, kórip boldyń ba?» – dep suraǵanda: «Joq», – dep jaýap beredi. Bul jaýabyn anamyz bylaı túsindirgen eken: «Olardy kórgim kelgendikten emes, ózge áıelderdiń meniń jas ekenime qaramastan, Rasýlallanyń (s.ǵ.s.) maǵan qalaı qarym-qatynas jasaıtynyn kórgenderin qaladym...».

Budan asqan qandaı mahabbat bolýy múmkin?   

Muhammed (s.ǵ.s.) úı sharýalaryna da kómektesetin. Úıdi sypyryp, kıimin ózi jamap, qoı saýatyn.

BESINShI sabaq. Áıeldiń qate-kemshilikterin kórkem túrde túzeý. Birde Aısha anamyz paıǵambardy (s.ǵ.s.) qyzǵanyp, onyń basqa áıeli berip jibergen tamaq salynǵan ydysty syndyryp qoıady. Buǵan kýá bolǵandar musylmandardyń anasynan mundaı qylyqty kútpegen edi.

Sol mezette Rasýlalla (s.ǵ.s.) janyndaǵylarǵa bar bolǵany: «Musylmandardyń anasyn qyzǵanysh bılep aldy», – dep oqıǵany jyly jaýyp, máseleni kórkem túrde jaqsylyqqa qaraı aýystyryp qoıdy. Ózin ustaı aldy ári áıelin ustamdylyqqa tárbıeleı bildi. Kekshildik emes, keńshilik jasady. Jamandyqty jaqsylyqqa aýystyrý degenniń hıkmeti osynda jatsa kerek.

ALTYNShY sabaq. Mahabbat – tek tátti sezim ǵana emes... Ómir tek qýanysh pen mahabbattan turmaıdy. Keıde qıyndyqqa tózip, barǵa qanaǵat etip, sabyr saqtaıtyn kezeńder de kezdesedi. Rasýlalla (s.ǵ.s.) úıinde apta bylaı tursyn, tipti aılar boıy oshaǵynda qazan asylmaıtyn. Aısha anamyz bir sózinde: «Aılar boıy oshaqqa ot jaqpaǵan kezderimiz boldy», – degen. Onyń (s.ǵ.s.) otbasynda sol kezeńderde sý men qurmadan basqa tiske basar eshteńe bolmaǵan eken. Alaıda Aısha anamyz osynaý tarshylyq ýaqytta paıǵambarǵa (s.ǵ.s.) shaǵym aıtpaǵan, ashtyqtan qınalǵany týraly jurtqa tis jarmaǵan. Asharshylyq pen kedeıshilikke sabyr saqtaǵan. Barlyq is Allanyń qalaýyna táýeldi bolsa da olar qýanyshty da, qaıǵyny da birge bólise bildi.

JETINShI sabaq. Erli-zaıyptylar bir-birine – kıim. Alla Taǵala Quranda «Baqara» súresiniń 187-aıatynda: «(...óıtkeni, bir-birińdi qorǵaýda)olar senderge kıim, sender de olarǵa kıim (ispetti) sińder...», – dep baıandaıdy.

Pendelik, ıaǵnı shekteýli kózqaraspen paıymdasaq, adamdy sýyqta tońdyrmaıtyn, ystyqta kúıdirmeıtin – kıim. Áýretti jerdi jabatyn da, syrtqy soqqydan qorǵaıtyn da – kıim. Bárinen buryn adamǵa, onyń denesine eń jaqyn zat – kıim. Allanyń erli-zaıyptylardyń jaǵdaıyn túsindirýde «kıim» sózin paıdalanýynyń budan basqa hıkmeti kóp-aq... Kıim sekildi er men áıel – bir-birine qorǵanysh, súıenish, bir-biriniń ar-uıatynyń abyroıy, ómirlik joldas, t.b.

Bul – paıǵambarymyzdyń (s.ǵ.s.) romantıkalyq ómirinen bir úzik syr...

 

Aǵabek Qonarbaıuly
Muslim.kz muraǵatynan, 2017 jyl