NE NÁRSE UIaTTY BOLSA, SOL ASYL
«Qyzym úıde – qylyǵy túzde» demekshi, qyz balanyń júris – turysy men kıim – kıisi tárbıeniń negizi bolyp sanalady. Jasyratyny joq keıbir ata – ananyń balasymen aralasýǵa da ýaqyty joq. Osydan baryp bala áke – sheshesinen sýyp, olarǵa degen syılastyqtan múldem qalady. Bala kezinen jylylyq meıirimdi kórmegen adam balasy qatygezdikpen ósedi. Júregin boılaǵan sýyq yzǵardyń óshin ózgelerden alatyn jandar bolady. Sondyqtan bul da ata-ananyń jylylyǵy, janyndaǵy jastar tárbıesine áserin tıgizedi. Búgingi kúnde qyzdarymyzdyń kózge oǵash tıetin kıimderin aıtar bolsaq, buryn-sońdy bolmaǵan, estip kóz kórip, qulaq estimegen dene músheleriniń jarym –jartysy ashyq kıimderge áýes bolýda. Mine, qoǵamymyzǵa óz qolymyzdan keleńsiz jaǵdaı týdyryp aldyq. Qazirgi qazaq qyzdarynyń júris-turysy, óz boıyn kútýi, kıim kıisi, úlken-kishige ushyramy múldem ózgeshe. Kóshedegi yńǵaısyz jaǵdaıǵa qaldyrar qazirgi tańda qarakóz qyzdardyń araq iship, shylym shegip, túngi klýbtardyń esigin baqqanyn kórgende janyń túrshigip, júregiń aýyrady. Osyndaı jeńil júris áreketterdiń saldarynan qyzdar júkti bolyp, bolǵan isti jasyrý úshin jasandy túsik jasatyp, keleshekte analyq quqyǵynan aıyrylyp jatady. «Ultyńdy saqtaımyn deseń – qyzyńdy tárbıele, rýhyńdy saqtaımyn deseń – ulyńdy tárbıele» degen tásildi umytyp bara jatqan sııaqtymyz.
Ata men ana bala tárbıesiniń qamqorshysy retinde otbasyndaǵy tálim-tárbıeniń altyn arqaýyn bosańsytpaýy kerektigine kóńil bólip, bolashaqtaǵy shańyraq shyraqshylarynyń tárbıeli, ónegeli, ustamdy bolyp ósýine yqpal jasaý kerektiginiń mańyzyna toqtaldy. Úı ishinen boıǵa sińirgen ádepti daǵdy, aıaly alaqan jylýy jastardyń ómirine tıgizer yqpaly óte zor ekenin umytpaıyq aǵaıyn. Teris jolǵa túsip, nápaqasyn sodan taýyp júrgen áıelderdiń is-áreketine ıslam dini de qarsy. Qyz bala qansha jerden bilimdi, dáýletti, belgili ári bedeldi bolsa da, onyń ómirdegi eń úlken úmiti ári baqyty - ol otbasyn qurý, jáne onyń eń basty armany - úlgili áıel, qurmetti ana jáne otbasynyń súıenishi bolý kerek.Qoǵamdaǵy qyzdardyń abyroı-bedeliniń túsip ketýi, aldanǵan, zorlanǵan qyzdardyń kóbeıýi, tastandy balalardyń kóz jasy-osylardyń saldary emes pe? Al aryn satqan qyzdardy aýyzǵa alýdyń ózine arlanasyń. Iá, adamnyń boıyndaǵy uıat, ar sııaqty qundy sezimderdiń azaıyp bara jatqany janyńa batady.
Paıǵambarymyz(Oǵan Allanyń ıgiligi men sálemi bolsyn) bylaı degen eken: «Uıat pen ıman bir-birimen tyǵyz baılanysty, eger bireýi joǵalsa, ekinshisi qosa ketedi».Endeshe, adamdar óz uıattaryn joǵaltý arqyly ımannan da alystap barady. Al ıman joǵalsa, bolashaqtyń bulyńǵyr tartary sózsiz. Qazir otbasyńmen otyryp teledıdar kórý múmkin emes dese de bolady. Eń aıaǵy, jarnamalardaǵy qyzdarǵa deıin ish kıimmen bılep júredi. Osyndaı on bes mınýt saıyn qaıtalanyp jatqan jarnamalardy jattap alǵan balalardyń, zına men qylmystyń ordasyndaı bolǵan telehıkaıalardan kóz almaı ósken jastardyń sanasy ýlanbady dep qalaı aıtamyz? Telehıkaıa keıipkerlerin otbasynyń bir múshesine aınaldyryp alǵan ata – analar balalaryn qalaı tyısyn? Sanalaryna ashyq – shashyq kıinýdiń, ádebimizge jat sánge ilesýdiń, zına jasaýdyń aýyr bolatynyn sezinýdiń ózi qorqynyshty. «Ne nárse uıatty bolsa, sol asyl» degen eken Ǵabıden Mustafın.
