MUSYLMAN MEN KÁPIR
Bulaı demeı-aq musylman jáne ózgeler dep alaıyq. Dinı tanym boıynsha musylmandar jánnátqa barady da, ózgeler... Iá, olar musylmandar barǵan jerge bara almaıdy. Sebebi...Sebep kóp. Eń bastysy, olar Allany moıyndamaıdy. Al biz moıyndaımyz. Demek, Allany moıyndap, jánnátqa laıyq bolǵan adamdar qaı turǵydan da ózgelerden bıik turady. Sondyqtan bolashaq jánnáttyqtar oǵan qol jetkize almaǵandarǵa úlgi bolýy tıis. Sondaı jánnátqa barýǵa quqyly eldiń biri - bizbiz. Alaıda bizdi úlgi tuta qoıaıyn dep júrgen ózge elderdi ázirge kóre qoıǵanymyz joq. Al biz sońyna túsip, qataryna qosylýǵa talpynyp júrgen elder... Iá, olardyń qaı elder ekenin biz jaqsy bilemiz. Bilgennen keıin de "Olardyń jánnáty osy jerde" dep ózimizdi jubatyp qoıamyz. Jubatyp emes, soǵan senemiz. Maqul, Ekonomıkany, ózge de solar qol jetkizgen ǵylymı jetistikterdi jıyp qoıalyq. Áıtse de sol jetistikterdiń bári bir kezeńde tek musylman elderine tán bolǵandyǵyn da qaperge sala ketkimiz keledi. Al sol kóshbasshylyqtan biz qalaı aıyrylyp qaldyq? Sebebi... Bir-aq sebep bar. Moıyndaý kerek. Biz ıslam dini qalyptastyrǵan ómirsaltyn ustanbaımyz. Ony jalpy eshqandaı musylman elderi ustanbaıdy.
Bilgen jón. Islam - ol tek dinı ǵıbadat emes. Iman - musylmandyq kıim úlgisimen, saqalmen, xıdjappen ólshenbeıdi. Ókinishke qaraı, biz tek osy syrtqy formany ǵana din retinde saqtap qaldyq ta onyń rýxyn joǵaltyp aldyq.
Keshegi KSRO xalqyn eske alaıyq. Qazir musylmanbyz dep meshitten shyqpaıtyndar ol xalyq qolyna sý quıýǵa da jaramaıdy. Jer betinde KSRO xalqyndaı adal, olardaı qanaǵatshyl, olardaı patrıot xalyq bolǵan emes. Al dinı turǵyda saralasaq... Iá. Bári kápir. Sonda musylmandar jánnátqa ustanǵan álgi syrtqy formasy úshin bara ma?
Bilgen jón. KSRO ıdeologııasy óz xalqy boıyna ıslam dininiń biz tárki etken rýxyn ege aldy. Sóıtti de jánnátty kommýnızm uǵymyna almastyrdy. Búkil KSRO xalqy soǵan sendi. Sol senim olardy kommýnızmge jetkizdi. Biz tárki etken rýxanı qýat dinsiz qaýymnyń ózin jer betindegi "jánnátqa" alyp kirdi. Al biz...
Iá, ázirge 50 eldiń sońynda ilbip kele jatyrmyz. Dinge bet burdyq. Meshitterimiz de jetkilikti. Saqaldylarymyz da az emes. Oranǵan qyzdar da barshylyq. Biraq...
Ekonomıka men ǵylymı jetistikti taǵy da qoıa turalyq. Shamaly mádenıet jaǵyna oıysaıyqshy. Bul turǵyda da biz álgi damyǵan 50 el xalqy qolyna sý quıa almaımyz. Máselen, qora-qopsymyz ben kósheni taza ustaý úshin baı bolýdyń qajeti joq. Úlkenge qurmet, kishige izet bildirý úshin baı bolýdyń qajeti joq. Osylaı jalǵastyra berýge bolady.
Iá, KSRO xalqy baqytty edi. Sebebi, olar kommýnızmge qol jetkizetindikterine sendi. Sol sııaqty musylmandar da jánnátqa baratyndyqtaryna senedi. Kommýnıster óz ıdeıasy úshin jandaryn qııa alady. Musylmandyqtyń búgingi beınesi: sálafıler men ýaxabıler de sondaı qadamǵa bara alady. Osy jerde kákir bar. Kommýnısterdiki durys. Sebebi olarda "ıman" bar. Olardaǵy ımanı qýat "Alla joq" degenge negizdelgen. Al ondaı qadamǵa barǵan sálafı men ýaxabılerde rýx joq. Sondyqtan jalań formadaǵy "ıman" men kommýnıster seniminde eshqandaı aıyrmashylyq bolmaıdy. Salystyrmaly túrde alsaq, kommýnıster senimi joǵary turady. Sebebi olarǵa senimine oraı materııadan udaıy qýat kelip turady. Al sálafılerge ondaı baqyt ta buıyrmaǵan.
Biz uǵynyqtylyq úshin ıslam dinine tán rýxanı qundylyqty ıemdene alǵan KSRO xalqy jetistikterin tilge tıek ettik. Mine, sol sııaqty ózge damyǵan elderdiń bári ıslam dini alyp kelgen adamı qundylyqtardy óz xalqy boıyna daryta aldy. Al musylmandar... Iá. Tek formasyn ǵana ustap qaldy. Sondyqtan biz óz rýxymen úndesken dástúrli dinimizben qaıta qaýyshýymyz kerek.
Sońǵy saýal. Musylmandar nege órkenıet kóshine ilese almaı qalyp qoıdy? Bul saýal jaýabyn myna támsilden ańǵarýǵa bolady.
Mońǵol bıleýshisi Hýlagý 1258-jyly Baǵdatty jaýlap alady. Musylmandardy qoıdaı qyryp, qandaryn sýdaı shashady. Qalalar qıratylyp, Dıdjlá ózeni birneshe kún qan aralasa aǵady. Islam qundylyqtary qıratylyp, kitaptar órteledi. Jeńisine masattanǵan Hýlagý eń uly ıslam ǵulamasymen kezdeskisi keletinin aıtyp, jar salady. Basyna qaýip tónse de onymen kezdesýge Kadyxan xazreti barady.
Hýlagý oǵan:
"Meni senderdiń elderińe ne alyp keldi?" dep suraıdy.
Oǵan Kadyxan:
"Seni bul jerge bizdiń amaldarymyz alyp keldi. Biz ózimizge berilgen nyǵmetterdiń qadirin bile almadyq. Negizgi maqsatymyzdy umytyp, laýazym, baılyq, mansap qýyp nápsimizge erip saýyq-saıran qurdyq. Sondyqtan Alla Taǵala bizden bul nyǵmetterdi alý úshin seni jiberdi" deıdi.
Sonda Hýlagý:
"Meni bul jerden kim shyǵarady?" dep suraıdy.
Oǵan Kadyxan:
"Seni bul jerden shyǵarý da bizdiń qolymyzda. Eger biz óz qateligimizdi túsinip, táýbege kelsek, jibergen aǵattyqtarymyzdan sabaq alyp ózimizdi túzetsek, sen de bul jerde kóp turaqtaı almassyń" dep jaýap beredi.
Endi ózimizge nazar salaıyq. Siz ben biz musylmanbyz. Allanyń óz jánnátyna laıyq kórgen qalaýly adamdarymyz. Solaı ma? Solaıy solaı. Biraq sál-pál yńǵaısyzdanatyn sııaqtysyń, á?! Sebebi... Sebep kóp...
