"MUSYLMAN KIIMIN KIGEN EMES, IMANY BAR JAN - MUSYLMAN"
Bısmıllahı — r — rahmanır — rahım — Qaıyr-raqymy mol Allanyń atymen bastaımyn!
Qansha maqtaý bir Qudaı tabarak ýa taǵalaǵa laıyq. Ol laıyqtyǵynda eshbir zat, maqluqta teńdesi joq. Bul — ústimizdegi shet-shegi joq kók, kúndiz bolsa, dúnıeni jaryq etken kún, kesh bolsa, kúlimsirep turǵan aı, juldyzdarmenen, bul — dúnıeni aınalyp jatqan sheti joq muhıt, teńizderi hám taýlardan taza jaýhardaı jyltyrap aqqan ózenderi, ishinde neshe alýan maqulyqtar, balyqtarymenen, astymyzdy bizdiń dúnıemiz atanǵan jer — qazyp qarasaq, astynda altyn, kúmis, mys, baqyr temirimenen jáne ústinen qarasań, alystan tumandanyp kóringen, ishine kirseń japyraqtary jaıqalyp, dúnıege hosh ıister jaıǵan bıik orman aǵashtar, alýan-alýan sheshekterimenen jelkildep shyqqan neshe - neshe túrli kók shópter, gúl-japyraqtary hám neshe alýan dámdi dárý ne tamaq bolatyn tuqymdarymenen, máselen, bıdaı, tary, alma, júzim, ráýishti, qyrda, ormanda, teńizde neshe-neshe túrli jaratylǵan alýan-alýan maqulyqtar — órmelegen tyshqannan bastap, taýdaı bıik pilderge sheıin, kishkentaı ǵana qurt shabaqtan bastap, uzyn boıy on sarjan, aýyrlyǵy jeti-segiz myń puttaǵan balyqtarǵa sheıin, kishkentaı ǵana shymshyqtan, saırap turǵan sandýǵashtardan bastap, qoı men buzaýlardy alyp ushýǵa jaraıtyn búrkitterimen sonshama zat, maqulyqtyń bárin de Qudaı bergen aqyl-haılamen jınap alyp, óz paıdasyna jaratyp, neshe túrli hám neshe júz, hám myń túrli patshaly, patshasyz jurt bolyp turǵan adamzattar — munyń bári de jalǵyz teńdesi joq uqsasy joq bir Qudaıdyń barlyǵyna, birligine kámil jaratýshy halyq—qadir ekendigine dálel bolsa kerek. Onyń úshin munshama ǵajaıyp oılap, aqyl jetpeıtin estir hám zat maqluqattar bir Qudaıdyń «bol» degen jalǵyz buıryǵymen bolǵandúr.
Munan soń, maqtaý laıyq paıǵambarymyz Muhammed Mustafa salla allahý allah ýassalamǵa.
Adamzattyń qarańǵy, nadan ýaqyttarynda ot pen sýdy Hám qoldan istegen aǵash sýretterdi qudaı dep bilip, adal-aramdy, buzyqtyq pen túziktikti tanymaı, bálkim aıýan qalpynda júrgen zamandarda Qudaı-Taǵala buıryǵymen paıǵambar bolyp kelip, adamzatqa túzý joldy úıretip, shyn Qudaıyn tanytyp, shyn dinnin hám dúnıeniń ǵylymdaryn kórsetip berip edi.
Bul paıǵambarymyz alaıhıssalamnyń qaldyryp ketken Qudaı Taǵaladan óndirilgen Quran sharıftegi sózderin, sondaı - aq paıǵambarymyzdyń óz tarapynan buıyrǵan úgitterin onyń shákirtteri men ǵulamalary aýyzben aıtyp, kitaptarǵa jazyp, dúnıe júzine jaıyp, neshe-neshe qarańǵylyq, nadandyqta júrgen halyqtardy durys adamdyq sanatyna aınaldyrdy. Sonyń úshin Qudaı Taǵalanyń raqmeti bolsyn, paıǵambar alaıhıs - salamnyń ashabtaryna jáne sharıǵat jolyn myqtap ustap, ózderiniń taza qýlyq jumsaq shyryn sózderimen nadan halyqqa ǵıbrat bolyp, ahıret jolyn tanytqan mújtahıd áýlıelerge, ýa barsha izgi musylmandarǵa aı-raqmat aıtýshylardyń rakmat etýshisi, Qudaıym, óziń raqym qyl! Munyń sońynda bul kitapty jazyp shyǵarǵan sebebimiz, árkimge málim Kálám sharıf Hám úlken ǵylymı kitaptar arab tilinde jazylýly. Arab tilin árkimge bilmek ári qıyn, ári kóp qara halyqqa múmkin de emes. Munan ǵaırı jáne sózderi de ne arab, ne parsy tilinde bolyp, ár jurttyń luǵaty bólek bolýynan kóp oqyǵan adamdar aıat hadıste buıyrylǵan Hám ár musylmanǵa kerekti qysqa ǵylymdardy da bilýge qadyr bola almady. Arabtyń tili sózge baıyraq ári qoshyraq bolýynan hám paıǵambarymyz arab jurtynan bolýy sebepti, arabsha Kálám sharıf arab tilinde enip, ol tildi bilmek musylmandarǵa paryz kıfaıa bolsa da, bir halyqtyń ishinde arab tilin bir adam bilýmenen de ol halyqtyń moınynan paryz túsedi. Sonyń úshin namaz ishinde ıakı quran aıattaryn hám arabsha duǵalardyń maǵynasyn da qaı tilmen oqysa da durys desipti. Hatta bizdiń ımam - aǵzam mazhabynda osy reýishti arabtan basqa tilmenen namaz oqyǵandardyń ımam bolýy da durys degen. Lákın ıslam mánisin bilmek árbir musylmannyń óz basyna paryz.
Álgi ráýishshe musylmanshylyqtyń shartyn el ishinde moldalary bilip, bótenderi bilmegenmen, bul bilmegenderdiń moınynan paryz túspeıdi. Paryz túsý túgil bul muhtaj sharttardy bilmegen kisi musylman da bolmaıdy. Qudaı-Taǵala ózi saqtasyn, sonyń úshin bizben qatar tatar, túrki ýa ǵaırı halyqtar aıat hadıstiń muqtaj, kerekti buıryqtaryn óz tilinshe keshirip, túsinetin kitaptar shyǵaryp, dinniń ǵylymyn jurttaryna jaıdy. Biraq bizdiń qazaq tilinde árkim túsinip oqyp nemese bireý oqysa tyńdaǵan qara halyq túsinip otyratyn bir de kitap joq. Sol sebepten «jalǵyz kitap tanyǵan moldalar kóp bolmasa, halyq óziniń dini ne ekenin de kámil túsinbeıdi. Hatta kóp adam osy qalypsha kápir bolyp ta júrgen shyǵar. Muny kórip biz, faqyr qypshaq rýynyń Ibragım Balǵoja bıuly, qaryndas halqymyz qazaq jurtyna paıda keltirmek nıetpen qarańǵy týǵandarymyzdy túsinikti tilmenen óziniń dinin túsindirý úshin bul kitapty jazýǵa kiristik. Qudaı tábárák ýa taǵala qaıyrly etkeı edi, ámın!
Eı, eki dúnıeniń ıesi — Qudaıym, ár pendeńniń nıet-pıǵyly bir ózińe belgili. Bul kitap ishindegi buıryqtar qaısysy aıat-hadısten, qaısysy shahar Peterbýrgke ımam-jamıǵ Mýlla Ata - alla Ben Baıazıd esimdi mollanyń ár kitaptardan jınap shyǵarǵan «Islam» degen kitabynan Hám munan ǵaırı zor ıhtıbarly kitaptardan qaralyp, neshe-neshe ret sanalyp, teńdestirilip jazyldy. Oqyǵandar qaıyr-duǵalarynan qaldyrmaǵaı edi.
Endi, eı, din qaryndastarymyz, bizge eń áýeli keregirek is — sol, áýeli bilmek kerek nemen musylman bolatynymyzdy. Mýmın musylmannyń musylman atalýy qur musylman kıimin kıip, musylman arasynda júrgennen emes. Áýeli ımanda bolyp, ol ıman degen ne ekenine túsinip, túsingen soń, sol ıman ishindegi sózderdi sheksiz musylman dep ataıdy. Sonyń úshin Qudaı Taǵalanyń pendelerine paryz etken paryzdarynyń eń áýeli ıman bolsa kerek. Imannan soń din ǵylymy dúr. Din ǵylymy degenimiz, Qudaı-Taǵala pendelerine eki jol kórsetti: Bir joly — osylaı bar dep buıyrǵan jol, ekinshisi — bul jolǵa túspe dep tyıǵan jol. Áýelgi joldyń baratyn ushy — ujmaq sońǵy joldyń ushy — tamuq. Eki joldy kórsetip qoıyp, qaısysyna túsýdiń yqtııaryn bul dúnıede Qudaı-Taǵala adamnyń ózine berdi. Osy eki joldyń mánisin túsinip, úırenýdi din ǵylymy dep ataımyz. Osylaısha ıman men din ǵylymyn úırenip, sol boıynsha dúnıede is isteýdi amal desedi. Pendelerdiń amalynyń nemese isteıtin isteriniń baǵzysy kóńilmenen, Hám dinimen bolady. Kóńilmen degenimiz — kóńilmen shyndap durystaýdy, máselen, ıman ráýishtini aıtady. Dinimen dep qolmen dáret alyp, namaz oqý reýishtiler aıtylady. Biraq árbir jaqsy amaldardyń da asyl túbi ımannan, ıaǵnı ımanýdan keledi. Imansyz etken jaqsylyqtyń paıdasy joq. Máselen, bireý namaz oqysa da, ol namazdyń kerektigin kóńili quptamasa álbette, ol namaz bolyp tabylmaıdy.
Ybyraı Altynsarın
"Musylmanshylyqtyń tutqasy" kitabynan
