MAZAR – QAZAQTYŃ TARIHI SANASYNYŃ MÁNI
Adam – jolaýshy. Myna dúnıedegi adamdy qorshaǵan álemniń bári oǵan jol kórsetedi. Adamdy baqytqa, senimge, kemeldikke, mendigi men erkindigine aparatyn joldar til, dúnıetanym, ádet, quqyq, moral, falsafa, Ekonomıka, óner, mýzyka t.b. bolyp kete beredi. Bul qabattardy biz mádenıet qabattary deımiz. Bul qabattardyń barlyǵy din ıslammen órilgen. Sondyqtan qazaq bolmysynyń máni ıslamda deımiz.
Din joly Qazaqstanda bar. Jol demekshi, jol ústindegi mazarlardyń janynan ótkende qazaqtar «bet sıpap» ótetin bolǵan. Eger osy mazarlardy «neosalafıler» aıtqandaı jermen jeksen qylyp tastasańyz, qazaq tarıhyn túp-tuqııanynan qurtqysy kelip júrgen syrtqy kúshterge keremet oraı bolady eken. Bet sıparlar eli emes, tamyry joq el bolyp shyǵa kelesiń.
Mazar – qazaqtyń tarıhı sanasynyń máni. Ol fızıkalyq jáne metafızıkalyq tarıhı oılaý júıemizdi tutastandyryp turǵan temirqazyq sııaqty. Bul sanany arheologtar jaqsy sezedi. Mazar kórip otyrsyzdar «fýnktsııa kýltıvırovanıe» degen róldi atqaryp otyr. Myna qazaqtyń keńistigin mazarlarsyz elestetseńiz, bul jer meniki dep aıta almaıtyndaı bolasyz.
Din fenomenologııasy degen ǵylym salasy bar. Sol sala boıynsha dinı ǵımarattar ol mazar, meshit, shirkeý bolsyn sol eldiń rýhanı tarıhy ári turatyn arealyn kórsetetin birden bir kórsetkish. Mysaly shirkeý pravoslavııa úshin sol eldiń shekarasyn bildiretin sımvol. Keshe Patshaly Reseı jaýlap alǵanda aldymen krepost saldy ortasyna da shirkeý.
Sondyqtan mazar, meshit ol rýhanı tuǵyr. Ol týraly ǵylymı tanymmen qaraǵan jón. Buryn qazaqtar «molaly jerde sý bolar, sýly jerde el bolar dep» ólshegen. Mazar, el, sý bular geopolıtıka. Keshe de solaı bolǵan, búgin de solaı jalǵasyp kete beredi.
