MÁShHÚR JÚSIP: ShYN DÁÝLET PEN JYN DÁÝLET

Musa myrzaǵa Qýandyqtan bir qadirli aqsaqal kelgen eken. Sonda onyń qosshysynyń at-tony aýmaǵan Musanyń óziniń Májikeniniń Súleımeni eken. Musa myrza:

-Pálensheke, qosshyńyz kim balasy ?- degende, aqsaqal –Bulanbaı baıdyń nemeresi,- depti.

-O, qý dúnıe, shirkin, opasyzdyǵy, baıaǵy:

Ákem aty Shaǵyraı, atym Baldaı,

Bulekemniń jylqysy qara jardaı.

Shaıqutyny butymda dambalym bar,

Áliń kelse, tistep shesh, Qaraqaltaı,- dep, óleńge aty qosylǵan Bulekemniń nemeresi me ? Buryńǵylar aıtqan eken: «Dáýlet eki túrli bolady. Biri –shyn dáýlet, biri-jyn dáýlet. Shyn dáýlet- mal ketse de artynan ne baqsy, ne usta- ismer, kún kórip, tamaq asyraıtuǵyn, aımaǵyna azyq bolarlyq jan qaldyrady. Jyn dáýlet- bir ketse, qalǵan arty kún kórip, tamaq asyraýǵa da jaramaıtyn bolyp qalady» degen eken. Bulekeme bitken dáýlet shyn dáýlet emes, jyn dáýlet eken ǵoı ! depti...

Muny jazǵan sebebim- kim-kimge bolsyn, dalaǵa jaqqan ottaı shalqyp ketip sóılemeımin. Tilimdi alǵan qatyqtaı qatyp, sútteı uıyp tura qalady. Ol ońady, ilgeri basady. Tilimdi almaǵan –«basy- bapan, aıaǵy –sapan», myj-tyj bolyp ketedi.

«Qulaq estigendi, kóz kóredi» -degen osy, «Bulanbaıǵa bitken dáýlet jyn dáýlet» dep Musa myrzanyń aıtqanyn estip edik, Dos baıǵa bitken dáýlet jyn dáýlet bolǵanyn kózimiz kórdi.

*Bulanbaı- erte ýaqytta Malaı-Jádiger-Tórtýyldan shyqqan ataqty baılardyń biri. Baılyqqa mastanyp qyzdary bıeniń sútine shomylady eken-mys degen de sóz bar.

**Dos urpaǵy - Máshhúrdiń óz aǵaıyndary, Besim balalarynyń biri.