MALIK IBN DINARDYŃ TÝRA JOLǴA TÚSÝINE SEBEP BOLǴAN KÓRGEN TÚSI
Málik Dınardan qalaı sen táýbańa keldiń dep suraǵan kezde ol:
“Bir ýaqyttarda men ishkilikti kóp ishetinmin. Keıin men ózime qatty unaǵan bir qymbat kúńdi satyp aldym. Ol maǵan bir qyz týyp berdi, men ol qyzymdy óte jaqsy kórdim.
Qyzym eńbekteı bastaǵan kezinde men ony burynǵydan da jaqsy kórip, oǵan ábden baılanyp qaldym. Men sharabymdy isheıin dep aldyma qoıǵanymda, qyzym eńbektep kep meni tartatyn da, sharap kıimime tógiletin. Ne kerek, qyzym ekige tolǵanynda shetinep ketti de, oǵan qatty qaıǵyrdym.
Birde, shaǵban aıynyń ortasynda, bul juma kúni bolatyn, men sharapty ábden iship, quptan namazymdy oqymastan, mas bop uıyqtap qalyppyn. Túsimde Qııamet kúni bop jatyr eken, Israfıl perishte Súr úrledi de, qabirler ashylyp, adamdar tirilip, qabirden shyǵa bastady.
Men de sol adamdardyń arasyndamyn, artymnan ysyldaǵan daýys estildi. Artyma burylyp qarasam alyp bir jylan ysyldap, aýzyn ashyp, týra maǵan qaraı órmelep kele jatyr. Men odan tura qashtym da ádemi kıingen, ústinen ádemi ıis shyqqan bir qarııaǵa jolyǵyp qaldym.
Men ol aqsaqalmen amandastym, ol kisi sálemimdi qabyl aldy. Men ol kisige qarap: “Aqsaqal, myna jylannan qutqaryńyzshy, sonda Alla Taǵala sizdi de qorǵar,”-dedim. Qarııa jylap jiberdi le maǵan qarap: “Men óte álsizbin, al bul jylan menen áldeqaıda myqty, sondyqtan oǵan shamam jetpeıdi. Sen ary qaraı, tezirek qasha ber, múmkin Ulyq Alla saǵan odan qutqaratyn bireýdi jiberer,”-dedi.
Men odan ary qashyp, bir bıik tóbege kóterildim, sol jerden Tozaqtyń barlyq bólimderi kórinip turdy. Men myna sumdyqqa qarap turyp, jylannan qoryqqanym sonsha tozaq otyna túsip kete jazdadym, sol kezde artymnan bireý: “Toqta! Sen ol jerlik emessiń!”-degen daýys estildi.
Men sol daýysqa senip, keri buryldym. Jylan ysyldap áli artymnan órmelep keledi. Men taǵy da álgi qarııany kórip, ol kisige: “Aqsaqal, meni qutqaryńyzshy dep edim ara túspedińiz,”-dedim. Qarııa qaıtadan jylap jiberdi de: “Ol jylanmen alysýǵa meniń shamam jetpeıdi, biraq sen ana taýǵa qaraı júgir, sonda musylmandardyń saqtaýǵa qaldyrǵan nárseleri bar. Eger sen sonda ózińdikin tapsań, jylandy jeńesiń,”-dedi.
Men ol kisi kórsetken jaqqa qarap edim terezeleri perdelermen jabylǵan dóńgelek kúmis kesekti kórdim. Ár tereze syrtynda asyl tastar, injý-marjandarmen kómkerilgen eki qyzyl altynnan japqyshtar jáne jibek perdeler tur.
Men sol kúmis kesekke qaraı júrdim, jylan artymnan erdi. Men oǵan jaqyndap qalǵanymda perishteler: “Perdelerdi kóterińder, terezelerdi ashyńdar da, qarańdarshy, bul kisiniń qaldyrǵan eshteńesi joq pa eken, múmkin sol qutqarar,”-dep aıqaılady.
Sol kezde perdeler kóterildi de, terezeler aıqara ashylyp aldymnan áp-ádemi, júzderi aıdaı jarqyraǵan balalar qarsy shyqty, artyma qarasam, jylan órmelep jaqyndap qalypty. Men sasqalaqtap, ne isterimdi bilmeı turmyn. Sol kezde birneshe bala: “O qaıǵy! Qarasańdarshy mynda. Jaýy jaqyndap qalypty, top-top bolyp shyǵyńdar!”-dep daýystady. Kenet men balalar arasynda ózimniń qaıtys bolǵan qyzymdy baıqap qaldym. Qyzym da basqa balalarmen birge alǵa, maǵan qaraı shyqty.
Meni kórgen qyzym jylap jiberip: “Ákeshim meniń!”-dedi. Allanyń atymen ant etemin, men osy kezde sadaqtan atylǵan jebedeı bop nur oshaǵyna sekirdim. Sosyn qyzym aldyma turyp alyp, sol qolyn maǵan, oń qolyn jylanǵa qaraı sozdy. Jylan dereý teris aınaldy da tura qashty.
Osydan keıin qyzym meni otyrǵyzdy da, ózi aldyma otyryp ap, oń qolymen meniń saqalymnan uryp: “Ákeshim! “Iman keltirgen adamdardyń júrekteri Allany eske alǵan kezde taǵzym etip, diril qaǵatyn, jumsaryp, qaltqysyz moıynsunatyn ýaqyt bolǵan joq pa?” (Ál-Hadıd súresi: 16 aıat)-dedi.
Men jylap jiberdim de, qyzyma qarap: “Qyzym! Sen Qurandy bilesiń be?”-dedim. Ol: “Iá, biz sizderden jaqsy bilemiz,”-dedi. “Onda maǵan meni shaǵyp, óltirmekshi bolǵan jylan jaıly aıtyp bershi,”-dedim. Ol: “Ol sizdiń jasaǵan barlyq jaman amaldaryńyz, kezinde siz ony qoldap, kúsheıtkenińiz sonsha, olar sizdi Tozaq otyna tunshyqtyrǵysy keldi,”-dedi.
Sosyn men odan: “Ana men janynan ótken qarııa jaıly aıtyp bershi,”-dedim. Ol aıtty: “O áke, ol sizdiń jasaǵan jaqsy amaldaryńyz, onyń álsizdigi sonsha, ol sizdiń jasaǵan jamandyqtaryńyzǵa qarsy tura almady,”-dedi.
Sosyn men odan: Qyzym, bul taýda ne istep júrsińder báriń?”-dep suradym. “Biz musylmandardyń balalarymyz, munda Qııamet kúnine deıin bolamyz. Biz osynda sizderge shapaǵat jasaý úshin kútip otyramyz,-dedi.
Osydan soń men oıanyp kettim. Tań atqan soń men ishilmegen sharaptyń bárin tógip tastap, ydystardyń bárin qırattym, sosyn shyn nıetimmen táýbe qylyp, kúnálaryma ókindim. Mine men solaı týra jolǵa tústim.”
aýdarǵan Júrsin KÁRIM
