Kıt jutyp qoıǵan paıǵambar kim?
Júnis paıǵambar Irak jaqtaǵy júz myńdaı halqy bar Nınova qalasyna paıǵambar etip jiberiledi. Paıǵambar bolýdyń aldynda da ol halyq arasynda senimdi, qamqor, ıneniń jasýyndaı da aramdyǵy joq shynshyl adam retinde tanylǵan. Ol sol elge paıǵambar etilip jiberilgende, nebári otyz jasta edi. Nınova halqy kóp jyldar boıy putqa tabynyp ketken edi. Kóp ótpeı basqa arsyzdyq beleń aldy. Olardy týra jolǵa salý úshin, Júnis paıǵambar elin otyz jyl boıy haq jolǵa, týralyqqa, táýbaǵa shaqyrdy. Áıtse de halqy oǵan «seniki jón» dep, sózine qulaq asa qoımady. Sirá, jeke basynyń paıdasyn kúıttep júr dep oılady. Sol sebepti onyń sózderin joqqa shyǵardy. Osylardyń basynda, árıne sol eldiń basshylary men baılary tur edi. Quranda: «Bir elge eskertýshi jibergen bolsaq, ásirese, olardyń baılary: «Ras, sender arqyly jiberilgen nárselerge qarsymyz». Sondaı-aq olar: «Bizder kóp malmen, balalarǵa ıemiz. Sondyqtan da azapqa dýshar bolmaımyz», – dedi»[1] dep, solardyń kórsoqyrlyqtaryn baıan etken. Otyz jyl din ýaǵyzdaǵanda, oǵan bar bolǵany eki kisi ǵana ıman keltirgen. Qalǵan dúıim jurt týra jolǵa túspeı tabandap turyp aldy. Aqyrynda, olardy myń jyl ýaǵyzdasa, dinge kirmeıtinin sezip, úmitin úzgen Júnis (ǵ.s.) kóp keshikpeı olarǵa Allanyń azaby keletinin aıtty. Ózi halyqtyń kózinen tasalanyp, alys jaqtarǵa tentirep ketti.
Halqyna ashýlanǵany sonsha-olardan aýlaq ketý úshin teńiz jaǵalaýyn betke aldy. Biraq ol Haq Taǵaladan ruqsatsyz ketken edi. Ol elge kóp uzamaı páleket keletini týraly Haqtan habar alǵan soń, alysqa ketýime Haq Taǵala ashý tanytpas dep oılaǵan edi. Alaıda, páleket sol kúni kelse de, Haq taǵaladan «sol jerden shyǵyńdar» degen jarlyq kelmeıinshe, paıǵambarlar ol jerden ketpeýleri tıis edi. Osylaısha, Júnis paıǵambar (ǵ.s.) óz «ıjtıhadynda» ıaǵnı pikirinde jańsaq ketti. Eger paıǵambarlardan ózge jandar, atap aıtqanda, ǵulamalar osylaı qateleskende, úlken saýapqa keneler edi. Áıtse de paıǵambarlardyń orny qashan da bólek.
Ol teńiz jaǵalaýyna kelse, jolaýshy keme júrgeli tur eken. Esh bógelmesten soǵan mindi de, basy aýǵan jaqqa kete bardy.
Júnistiń (ǵ.s.) mingen kemesi jaımen jyljyp jaǵadan uzaı berdi. Birtalaı ýaqyt júrip, kún batyp, qas qaraıǵan shaqta daýyl turyp, keme shaıqala bastady. Bir kezde keme batýǵa aınalady. Bir qyzyǵy mundaı kezeńde, dál kemeni batyratyndaı daýyl turmaý kerek edi. Aqyrynda kemedegiler bir-birine: «Shamasy kemede qojaıynynan qashqan bir qul bar. Qanekı jerebe tastaıyq», – dedi. Olar jerebe tastaǵan kezde, jerebe haziret Júniske shyqty. Haq paıǵambar sol kezde ǵana óziniń aǵattyq jasap, elden Haq Taǵaladan ruqsatsyz ketkenin túsine qoıdy. Biraq kemedegiler onyń júzinen salıqaly kisi ekenin baıqap, kináli kisi ol emes dep uqqan edi. Áıtse de haziret Júnis olarǵa ózin kemeden teńizge tastaýlaryna ısharat etti. Olar ony jal-jal tolqyndardyń arasyna tastap jibergen kezde, bir úlken kıt kelip ony aýzyn ashyp jutty da sýǵa súńgip ketti.
Ol balyqtyń ishine jutylǵan kezde, aınalany burynǵydan da qoıý qarańǵylyq basty. Onsyz da teńizdiń asty-ústi túgel qap-qarańǵy edi. Onyń budan keıin qutylyp jaǵaǵa jetýine eshbir múmkindik joq edi. Óıtkeni balyqtan qutylǵan kúnniń ózinde teńiz bar. Teńizdiń beti de qap-qarańǵy edi. Haziret Júnis óz qateligin moıyndap, Alla Taǵalaǵa jalbarynyp: «Senen ózge eshbir qudaı joq. Seni pákteımin. Men ózine qastyq jasaýshylardyń biri boldym»[2], – dep zikir ete bastady.
Haq paıǵambar ómir-baqı Haq Taǵalany zikir etip kelgen bolatyn. Ol osy alyp balyqtyń qarnyna túsken kezde de, dál solaı zikir ete bastady. Onyń osy hal-ahýaly qutylýyna arqaý boldy. Quranda Alla: «Eger kóp tásbıh, zikir etýshilerdiń biri bolmaǵanda, shamasy adamdardyń qaıta tiriletin kúnge deıin onyń qarnynda qalar edi»[3], – deıdi.
Haq Taǵala onyń osy duǵasyn qabyl etip, aman-saý jaǵalaýǵa shyǵardy. Alyp balyq jaǵalaýǵa kelip aýzyn arandaı ashqanda, ishinen haziret Júnis shyǵyp, jaǵalaýǵa sulaı ketti. Ábden sharshaǵan, onyń ústine naýqastanǵan edi. Óıtkeni ol alyp balyqtyń ishinde úsh kún, úsh tún jatqan bolatyn. Quranda: «Sonda ony qyrǵa shyǵaryp tastadyq. Ol naýqas edi. Kóleńke túsirsin dep sol jerge japyraqty bir aǵash ósirdik»[4], – delingen. Keıbir derekterde osy aǵashtyń qabaq aǵashy ekeni aıtylady. Aǵash kóleńkeleri onyń ústin jaýyp shybyn-shirkeıden, shyjǵyrǵan kúnnen qorǵady.
Osy jerde birshama ýaqyt jatqan soń, ol esin jıyp, naýqasynan aıyǵyp, eline qaıtty. Táýbaǵa kelgen eli muny áli izdep júrgen bolatyn. Ol halqymen kezdeskende, eki jaq,ta qatty qýanyp, Haq Taǵalaǵa bar peıilmen shúkirshilik etti. Halqy paıǵambaryn kórip qýansa, Paıǵambarlary olardyń táýba etip, ımanǵa kelip, musylmandyq jolǵa túskenderin kórip qýanǵan edi. Olar páleket shaqyratyn el emes, bereket shaqyratyn el bolyp ómir súrip jatqan bolatyn. Bul beıne ózi tastap ketken el emes, basqa bir el sekildi bolyp kórindi. Úsh táýliktiń ishinde bir qalanyń búkil halqy qatty ózgergen edi. Ózine halyqty aıdap salǵan qalanyń bıleri men baılary da muny kóre sala quraq ushyp, bir-birlerinen súıinshi surap jatty. Qalanyń kire berisindegi puttar da, qalanyń ishindegi alyp puttar da túgeldeı qıratylyp, orny tegistelip tastalypty. Keshe ǵana tıtteı bir nárse bola qalsa, puttarynyń atyn aıtyp shýlaıtyn el búgin paıǵambarlaryn kórip, Haq Taǵalanyń atyn ulyqtap jatty. Qala halqy qulshylyq ýaqytynda barlyǵy birdeı paıǵambarlarymen birge sájdege jyǵyldy. Osylaısha qarǵysqa ushyraǵan el aıaq astynan baqytqa keneldi. Haziret Júnistiń «ıjtıhadtaǵy» múlt ketkendigi júz myń halyqtyń ımanǵa kelýine sebep boldy. Iá, barlyq paıǵambarlardyń múlt ketýleri úlken qatelik bolǵanmen, óziniń úmbeti jáne qııametke deıingi musylmandar úshin baqytqa, tabysqa jetýdiń belgileri edi. Haziret Júnistiń kıttiń qarnynda otyryp aıtqan zikirin áli kúnge barsha musylmandardyń tilden tastamaı kele jatqanynyń bir sebebi de osynda.
