Ibrahım maqamy degen ne?

Ibrahım maqamy – Halıl Alla (ǵ.s.) Kaǵbany soqqanda ústine turǵan tas. Ibrahım (ǵ.s.) jáne onyń Kaǵbany qalaı soqqany jaıly qıssasyn Ibn Abbas (r.a.) bylaısha baıandaıdy: «... Sol kezde Ibrahım men uly Ismaıl úıdiń (Kaǵbanyń) irgetasyn kóterdi. Ismaıl tas ákelip, al Ibrahım ony qurdy. Qurylys bıik bolǵan kezde osy tasty alyp kelip, onyń ústine shyǵyp turdy. Ol qurylysyn jasap, Ismaıl tas alyp berip turdy. Ekeýi: «Rabbymyz, bizden qabyl et! Aqıqatynda, Sen – barlyq nárseni Estýshi, bárin Bilýshisiń, – dedi...»[1].

Ibrahım maqamy – Islam rámizderiniń biri. Quran Kárimde: «Aqıqatynda, adamdarǵa eń alǵash salynǵan – Bákkedegi[2] úı. Ol álemder úshin qut-bereke ári týra jol. Onda anyq belgiler – Ibrahımniń maqamy (orny) bar...»,[3] – delingen.

Alla Taǵala osy maqam janynda turyp namaz oqýdy ámir etip: «Biz Úıdi (Kaǵbany) adamdar úshin jınalatyn ári qaýipsizdik orny ettik. Ibrahımniń turǵan ornyn (maqamyn) namaz oqıtyn jer etip alyńdar...»,[4] – degen.

Sahaba Jabır (r.a.) Paıǵambarymyzdyń (s.ǵ.s.) qajylyǵyn baıandaı kele: «Biz paıǵambarmen (s.ǵ.s.) úıge (Kaǵbaǵa) keldik. Paıǵambar (s.ǵ.s.) buryshty ustap, (Kaǵbany) úsh ret jyldam jáne tórt ret jaı taýaf etip shyqty. Sosyn Ibrahım maqamyna kelip, «...Ibrahımniń turǵan ornyn (maqamyn) namaz oqıtyn jer etip alyńdar...» degen aıatty oqyp, onyń qalqasynda (Paıǵambarymyz (s.ǵ.s.) ben Qaǵba arasynda Ibrahım maqamy turdy) turyp eki rákaǵat «qýl hýa Allahý Ahad» jáne «qýl ıa áıýhal kafırýnmen» namaz oqydy...»[5].

Túıindeı aıtsaq, úlken nemese kishi qajylyq etýshi, múmkindik bolsa, Kaǵbany taýap etip bolǵan soń Ibrahım maqamy deńgeıinde turyp eki rakaǵat oqý – súnnet. Al, taýaf etýshilerge kedergisi tıetin bolsa, kez kelgen jerde turyp eki rakaǵat oqýǵa bolady.
Taǵy bir eskere ketetin jaıt, Ibrahım maqamyna qarap duǵa etý, bas qoıyp súıý jáne qolmen ustaý – sharıǵatta joq amal.