EŃ ÚLKEN SOQQY DUShPANNAN EMES

"Eń úlken soqqyny únemi eń jaqyndarymyzdan alamyz. Sebebi, qorǵanys júıemiz jaqyndarymyzǵa emes, dushpandarymyzǵa qarsy qurylǵan" deıdi, kelisesizder me?

Adamdar tek shaıtandy dushpan kórip, ishterindegi nápsilerin umytyp kete beredi. Negizinen ishten shaıtanǵa esik ashyp beretin – nápsi. Qazaqtyń «Ishten shyqqan jaý jaman» deýiniń mánisi osy.

Sondyqtan da, dinimizde shaıtanǵa qarsy kúresten buryn, ishki nápsimizben jumys istep, ony tizgindep, tárbıeleý ósıet etilgen.

Ishtegi jaý kisendelgennen keıin, syrtqy jaýmen soǵysý da áldeqaıda tıimdi ári nátıjeli bolmaq.

Bizder kóbine ishki jaýdy elemeı, syrtqy jaýǵa kóbirek nazar aýdaramyz. Sóıtip, barlyq kúsh-qýatymyzdan aırylyp, bereketimiz qashqanda, ishki jaý «ishten shalady». «Jaý jaǵadan alǵanda, bóri etekten alady» degen sózdiń kebin sonda kıgen bolamyz. Osy aıtqandarymyzdyń bárin Shal aqyn bylaı dep qysqa qaıyrady:

Iman​ – qoı, aqyl – qoıshy, nápsi – bóri,

Bórige qoı aldyrmas erdiń eri.

Taıaqty qatty ustap qoıshy tursa,

Jolamas eshbir pále, shaıtan-peri.

Demek, aqyldy durys jumsap, nápsini tizgindeı alsaq, eńbek jemisti, kúres jeńisti bolmaq.

Jalpy, adam bolmysynyń ózi bir memleket tárizdi. Sondyqtan da, mundaǵy kóp ádis-tásilder jalpy memlekettik basqarý júıesinde de paıdaly bolady.

Memleketke de syrtqy jaýdan buryn ishki jaý qaýipti. Syrtqy kúreste jeńiske jetý úshin memleketke áýeli ishki jaýdan tazarýy kerek. Nápsiniń toıýdy bilmegenindeı, memlekette de nápsileri shekten shyqqan toıymsyzdar bar. Bılik bul toıymsyz «nápsilerdi» kisendemeı órkendemek emes. Nápsi tárbıelenbese, arsyzdyq pen satqyndyqqa, ekijúzdilik pen opasyzdyqqa beıim turady. Sondyqtan da, nápsimen kúreste adamǵa berik bir júıe kerek. Sol sekildi memlekettegi arsyz, satqyn, ekijúzdi opasyzdardy da jónge salar qatań bir júıe bolmaı, is ońalmaıdy.

 Saltan SAIRANULY