EKI NYǴMET
Ibn Abbastan (r.a) rıýaıat: «Nábı (s.a.ý) bylaı dedi: «Adamdardyń kóbi maqurym bolǵan eki nyǵmet bar. Ol: densaýlyq pen bos ýaqyt». (Býharı)
Alla Elshisi (s.a.ý) pánı men Aqyret isinde yjdaǵatty bolýǵa siltep kóp adam qadirlemeıtin Alla Taǵalanyń eki nyǵmeti jaıynda aıtty. Ol: densaýlyq pen ýaqyt. Bunyń beınesi: densaýlyqty kútpeý, ýaqytty durys paıdalanbaý, densaýlyq pen ýaqytty Aqyrettiń ıgiligi úshin, ıaǵnı qulshylyqqa barynsha qoldanbaý.
Hadıstiń mazmuny: nyǵmetterdi paıdalanýdaǵy yjdaǵattylyq. Alla Elshisi (s.a.ý) sol nyǵmetterdiń ekeýin erekshe atap kórsetti. Ol: Densaýlyq pen Ýaqyt.
Densaýlyq pen ýaqyt – ulyq eki nyǵmet. Alaıda, adamnyń kóbi bul eki nyǵmetti elemeıdi, qadirine jetpeıdi. Aıtar bolsaq, ádette adam densaýlyqty ony joǵaltqan kezde ǵana baǵalaı bastaıdy. Bolmasa: «Densaýlyq – saý adamnyń basyndaǵy táji»,-degen sóz bar!
Sondaı-aq kóp adam myna pánıdegi shekteýli ýaqyttyn esebine barmastan paıdalanady. Mánsiz oıyn-saýyq, bos áńgime, búgingi isti erteńge qaldyrý t.s.s. osynyń beınesi.
Paıǵambar-(s.a.ý)-ymyzdyń densaýlyq pen ýaqyt jaıynda aıtýdyń bir tusy: bul eki nyǵmet bir-birimen tyǵyz baılanysty. Adam balasy deni saý kezinde ýaqytyn qulshylyqqa, ıaǵnı saýapty amalǵa isteýge paıdalanbasa, densaýlyǵynan aıyrylǵanda qalaı bolmaq? Ýaqyt ta sol sııaqty. Iaǵnı, onyń deni saý bola turyp, tirshilik talaptary sebepti kóp qulshylyq etýge ýaqyty bolmaı qalýy ábden múmkin.
Alla Taǵala eki nyǵmetin, ıaǵnı densaýlyq pen ýaqytty násip etkennen keıin pende enjarlyǵy, ǵapyldyǵy jáne jalqaýlyǵy sebepti ony saýap alý jolynda paıdalanbasa, densaýlyq pen ýaqyt nyǵmetinen, ıaǵnı ıgiliginen maqurym bolǵany. Sebebi myna pánı – synaq, aqyrettik saýda orny. Osy saýdada densaýlyǵy men ýaqytyn qulshylyqqa, ıaǵnı saýapty amaldy oryndaýǵa sarp etken utady, al kúná isteýmen álek bolǵan utylady. Osyǵan nusqap Allanyń elshisi (s.a.ý) bylaı dedi: «Bes nárseni bes nárseden buryn paıdalan! Jastyǵyńdy – qartaıyp qalýdan, deniń saý bolǵanyn – aýryp qalýdan, baı bolǵanyńdy – kedeı bolyp qalýdan, bar ýaqytyńdy – qolyń tımeı qalýdan, ómirińdi – ólip qalýdan ilgeri paıdalan!»
