DANALYQ DEGENIMIZ NE?
Hıkmet sózi arab tilinen aýdarǵanda belgili bir nárseni basqa bir nárseden tyıý nemese bir nárseni jetildirý maqsatynda qorǵaý, ıaǵnı ony búliný men buzylýdan saqtap qalý degendi bildiredi.
Mysaly: Janýardyń erkin júrýine múmkindik bermeıtindikten aýyzdyǵyn tizgin dep ataıdy. Zulymdyqtyń aldyn alý qajet bolǵandyqtan dushpandyqty joıǵan adamdy qazy jáne onyń shyǵarǵan sheshimin úkim dep, al, adamdardy nadandyq pen buzyqtyqtan saqtaıtyn izgilikti danalyq dep ataıdy.
Hıkmet sóziniń bastapqy maǵynasynda bir isti minsiz, durys, ornymen oryndaý degendi bildirse de, ony ádet-ǵuryp boıynsha adamnyń bilimi men isiniń tolyqqandylyǵy, kámildigine aıtylady. Danalyq - bilim men aqyl, sóz ben amalda, aqıqatqa adal bolý, bolmystardyń shyndyǵyn múmkindik sheginde bilý sııaqty kórkem maǵynalarmen sıpattalǵan.
Hıkmet - Alla taǵaladan bolǵanda jaratylystyń aqıqatyn tanyp, olardy eń kemel túrde jaratý degen sóz.
Adamdar arasynda hıkmet ıesi bolǵandar, olar Muhammed paıǵambardy (s.ǵ.ý.) jáne onyń bilimin, ilimi men ımandylyǵyn mura etken asyl adamdar. Óıtkeni sol qasıetti adamdar Alla Taǵalanyń máńgilik danalyq qazynasynan hıkmet nury men kemeldik qasıetterdi alyp, adamdardy shynaıy baqyt pen týra jolǵa baǵyttaıdy.
Basqasha aıtqanda, hıkmetke ıe bolý aqyl-oı, is júzinde jáne rýhanı turǵydan kemeldengen barlyq jaqsy qasıetterdiń úlgisi bolýǵa baılanysty. Demek, danalyq adam boıyndaǵy kórkem minez ben qasıetke aınalady. Áıtpese, adam belgili bir ǵylymdardy úırenip, jattap alýmen nemese keıde aqıqat pen shyndyqqa erý arqyly danalyqqa jete almaıtyny anyq.
