BERE BILGEN, BÓLE DE BILER

Baıaǵyda bir jarly bolypty, minýge aty, ishýge asy bolmapty, bala-shaǵasy kóp bolypty. Mal degende mańdaıyna bitken jalǵyz ǵana qazy bolypty. «Ashtyq – atań emes» degen, tesik tamaq shydata ma, aqyr sońynda sol qazdy jemekshi bolyp soıyp, pisiredi. Biraq oǵan salatyn tuzy da, qosyp jeıtin nany da bolmaıdy. Sonda jarly turyp áıeline:

— Qatyn, osy qazdy tuzsyz, nansyz jegennen de hanǵa aparyp tartsam qaıtedi? Sóıtip, odan birneshe kún tamaq qylarlyq astyq surasam qaıtedi, – deıdi. Qatyny:

— Meıliń, súıtseń, súıte ǵoı, – deıdi. Jarly hanǵa pisirgen qazdy alyp keledi.

— Taqsyr han, – deıdi ol, – mynaý sizge ákelgen syılyǵym edi, az da bolsa kópteı kórip alyńyz, barymyz ázir, joǵymyz jaı, – deıdi jarly.

Han:

— Raqmet, sizge, raqmet! Al endi, bul qazyńdy úı ishimizge birdeı etip óziń bólip ber! – deıdi de jarlynyń qolyna pyshaq beredi. Hannyń hanymy, eki uly, eki qyzy – ne bári hannyń ózimen alty jan eken. Sonda jarly qazdyń basyn kesip alyp, hannyń aldyna qoıady.

— Siz úıdiń basysyz, sondyqtan sizge bas laıyq, al bas moıynsyz, han hanymsyz bolmaıdy, sondyqtan sizdiń hanymyńyzǵa moıyn – dep moıyndy kesip, hanymnyń aldyna qoıady. Eki aıaǵyn kesip eki balasyna beredi.

— Sender atanyń jolyn qýyp, izin basasyńdar, sondyqtan senderge aıaq laıyq, – deıdi. Sonson eki qanatyn kesip eki qyzyna beredi.

— Sender jat jurttyqqa jaratylǵansyńdar, erteń boıjetken soń ata-ananyń qasynda qalmaı, qusqa uqsap ushyp ketesińder, sondyqtan senderge qazdyń qanatyn berýge týra keledi. Al jarly-qonaq, keýdesi jarlyǵa qalmaq, – dep qazdyń bar etin óziniń janyna qoıady.

Han jarlynyń ádil bólisine tań qalyp, qarq-qarq kúlip, yrza bolady. Ózin ábden syılap, tamaqqa toıdyryp, astyq berip úıine qaıtarady. Muny bir myrza estip, jarly bir qaz aparyp hannan munsha syılyq aldy, men odan kemmin be? – dep jarlynyń alǵanyna qyzǵanysh etedi. Súıtedi de, hanǵa ol birden bes qaz pisirip ákeledi.

Han:

 «Ákelgenińizge raqmet, biraq muny altaýymyzǵa teń qylyp bólip ber», – deıdi. Myrza olaı salyp, bylaı salyp kóredi. Biraq qazdardy teń bólip bere almaıdy. Sonsoń han, baıaǵy jarlyny shaqyrtyp alyp:

 «Myna qazdardy sen ból», – deıdi. Jarly, bir qazdy alyp han men hanymǵa beredi de:

 «Sizder úsheý boldyńyz», – deıdi, endi bir qazdy eki balasyna berip:

— «Sizder de úsheý boldyńyz», – deıdi.

 Taǵy bir qazdy eki qyzyna beredi de:

«Bular da úsheý bolady, myna qalǵan eki qazben men de úsheý boldym», – deıdi.

Sonda han:

 «Mine, ádil bolsań osyndaı bol! – Bizge de tegis berdi, ózin de umytqan joq», – depti.

«Bere bilgen, bóle biler» degen maqal osydan qalǵan eken.

 Han jarlyǵa taǵy da qazynasynan kóp syılyq berip qaıtarady, myrzany qýyp jiberedi.