BALQY BAZAR AITYPTY
Balqy Bazar (1842-1911) asyl oıdyń qaby, asyl sózdiń sazy bolǵan birtýar ǵoı, jaryqtyq!
Keıde babalar sózin esime túsirip otyryp, óz-ózimnen selk ete qalamyn. Oı, ımandy bolǵyrlar keıingiler aıtatyn sózden eshteńe úlestirmeı, masaq qaldyrmaı, túgel aıtyp ketken ǵoı.
Dúnıeni qýdym izdenip,
Ustamaqqa kezenip,
Dúnıe qyryn salmady,
Eshbir bizge emirenip.
Bul jalǵanǵa kelgen soń
Ár tarapqa tolqytty
Kóńil mundar jeldenip.
Dúnıe qyzyq kórindi
Altaıydan aldymda,
Soqpaqqa kórdim sermenip,
Qulpyrǵan qara qundyz dep,
Tuńǵıyqty tereńge
Talaı qulash sermedik.
Jolbarystaı yńyranyp,
Qaırat syımaı qanaǵa
Nar býradaı kólbedik...
Opasy joq dúnıe,
Túspeı qolǵa, qýǵanmen
Neshe bir alýan túrlenip.
Ótkizdik ómir ǵaqlatpen
Atańa nálet dúnıeniń
Aldaǵanyn shyn kórip.
Haq sharıǵat oılamaı,
Dúnıeniń kirimen
Qaldy kóńil kirlenip...
Talma-tal tús bolǵanda,
Talyqsyǵanǵa uqsaımyz
Dúnıe – kıik, adam – ıt,
Qýa-qýa izdenip,
Erlerge azap shektirdi.
Atanyń meken qonysyn
Káýir alyp jerlenip,
Azattyqqa qarý joq...
Qarýsyz jaýǵa barý joq...
Osy kúnde biz turmyz
Sańlaý tappaı kózdeıtin...
Burynǵy ótken erlerdiń
Eske tússe isteri,
Ish tolady sherlenip...
Kókirektiń qaby jarylyp,
Retimen shyǵarǵa
Sóz syımaıdy kernelip.
Ólim bosaǵasynda turyp Bazar jyraýdyń aıtqan uzaq óleńiniń ishinde mynadaı sózder bar:
Dúnıe, bir tolqyttyń, bir qorqyttyń,
Aırylyp ajdahadaı aqyry juttyń.
Bolǵanda bizge joldas sertiń qaıda?
Dostyqty qushaqtasqan nege umyttyń?..
Qulashtap dúnıe seni qarmansaq ta,
Keri kelgenge uqsaıdy – er Qorqyttyń...
Osy az ǵana óleńderden Bazardyń tuńǵıyq tereń aqyn ekendigine kóziń jetedi. "Tereńdigim teńizdeı, qaıratym qońyr ógizdeı. Halqymnyń aýzyn tushyttym, sere shyqqan semizdeı"-dep jyrlaǵan Bazar jyraý, shyn máninde tuńǵıyq qoı.
(Áleýmettik jeliden alyndy.)
