BALALARYMYZDY JAT AǴYMDARDAN QALAI QORǴAIMYZ?

Aqparattyq túsindirý jumystarymen júrgenimizde ata-analardan jıi estıtin suraǵymyz kóbine osyndaı. Demek, másele ózekti. Endeshe buǵan qatysty birneshe keńes…

-Oqý-bilim berý, durys sana qalyptastyrý. “Bala men ıt qoryǵan jerge ósh” degendeı, balany dinnen alshaqtatyp, qorǵashtaı berýdiń qajeti joq. Sebebi, bárimiz jan men tánnen turǵandyqtan, báribir rýhanı azyqqa muqtajbyz. Erteli-kesh bala da áıteýir bir jerden rýhanı azyq izdeıdi. Sol kezde burys aqparatqa tap bolýy ábden múmkin. Sol úshin balany dinniń negizgi qundylyqtarymen, ahlaqı prıntsıpterimen jáne durys dinı málimettermen qarýlandyrý qajet. Rýhanı ımmýnıteti durys bolǵan bala vırýsty ıdeologııalardan da qorǵana alatyn bolady.

-Senimdi qaınar kózder. Dinı aqparattardy senimdi ustazdar men durys dinı oryndardan úıretý kerek. Bala kókeıindegi suraǵyn kimnen jáne qaıdan suraýy keregin bilýi tıis. Kóldeneń kók attydan dinı suraq suralmaıtynyn eskerýi kerek.

-Ashyq baılanys ornatý. Balańyzben únemi jáne ashyq baılanysta bolýyńyz kerek. Týyndaǵan suraǵyna jaýap berip, qyzyqqan máselesin zertteýge járdemdesý qajet. Qate aqparattarǵa jáne teris baǵyttarǵa barynsha muqııat bolýy kerektigin úıretińiz.

-Áleýmettik orta. Balańyzdyń aralasatyn ortasyn jaqsy tanýǵa tyrysyńyz. Dostary kim ekenine, qandaı sharalarǵa qatysyp júrgenine, kimdermen ýaqyt ótkizetinine mán berińiz. Teris áserli ortalardan uzaq bolýyn qadaǵalańyz. Qazaq “qyzyń ósse, qyzy jaqsymen, ulyń ósse, uly jaqsymen aýyldas bola” dep beker aıtpaıdy.

-Krıtıkalyq-analıtıkalyq oılaý. Balańyzǵa krıtıkalyq-analıtıkalyq oılaýdy úıretińiz. Qandaı da bir dinı bilimge nemese aqparatqa qulaı senbeı, áýeli synı oıdyń súzgisinen ótkizýge daǵdylandyryńyz.

-Medıa jáne ınternet qoldanýda saýattylyq. Áleýmettik jeliler men ınternettegi aqparattardyń bári aqıqat emes ekenin, jalǵan jáne burmalanǵan aqparattardyń kóp ekenin túsindirińiz. Ásirese, dinı aqparattardyń bárine ınternetten jaýap izdeýge bolmaıtynyn aıtyńyz.

Balasynyń bolashaǵyna alańdaıtyn árbir ata-ana kemi osy máselelerge mán berýi kerek. Buǵan áýelden mán bermese, erteńgi kúni bala teris jolǵa ketip, opyq jegizip, barmaǵyn shaınatýy múmkin.

Saltan SAIRANULY