ABAIDYŃ 17-QARA SÓZI: QAIRAT, AQYL, JÚREK ÚShEÝINIŃ AITYSY
Qaırat, aqyl, júrek úsheýi ónerlerin aıtysyp, talasyp kelip, ǵylymǵa júginipti.
Qaırat aıtypty: «Eı, ǵylym, óziń de bilesiń ǵoı, dúnıede eshnárse mensiz kámeletke jetpeıtuǵynyn; áýeli, ózińdi bilýge erinbeı-jalyqpaı úırený kerek, ol - meniń isim. Qudaıǵa laıyqty ǵıbadat qylyp, erinbeı-jalyqpaı ornyna keltirmek te - meniń isim. Dúnıege laıyqty óner, mal taýyp, abuıyr mansapty eńbeksiz tabýǵa bolmaıdy. Orynsyz, bolymsyz nársege úıir qylmaı, boıdy taza saqtaıtuǵyn, kúnákárlikten, kórseqyzar jeńildikten, náfsi shaıtannyń azǵyrýynan qutqaratuǵyn, adasqan jolǵa bara jatqan boıdy qaıta jıǵyzyp alatuǵyn men emes pe? Osy ekeýi maǵan qalaı talasady?» - depti.
Aqyl aıtypty: «Ne dúnıege, ne ahıretke ne paıdaly bolsa, ne zalaldy bolsa, biletuǵyn - men, seniń sózińdi uǵatuǵyn - men, mensiz paıdany izdeı almaıdy eken, zalaldan qasha almaıdy eken, ǵylymdy uǵyp úırene almaıdy eken, osy ekeýi maǵan qalaı talasady? Mensiz ózderi nege jaraıdy?» - depti.
Onan soń júrek aıtypty: «Men - adamnyń denesiniń patshasymyn, qan menen taraıdy, jan mende meken qylady, mensiz tirlik joq. Jumsaq tósekte, jyly úıde tamaǵy toq jatqan kisige tóseksiz kedeıdiń, tońyp júrgen kıimsizdiń, tamaqsyz ashtyń kúı-jáıi qandaı bolyp jatyr eken dep oılatyp, janyn ashytyp, uıqysyn ashyltyp, tóseginde dóńbekshitetuǵyn - men. Úlkennen uıat saqtap, kishige raqym qyldyratuǵyn - men, biraq meni taza saqtaı almaıdy, aqyrynda qor bolady. Men taza bolsam, adam balasyn alalamaımyn: jaqsylyqqa eljirep erıtuǵyn - men, jamanshylyqtan jırenip týlap ketetuǵyn - men, ádilet, nysap, uıat, raqym, meıirbanshylyq deıtuǵyn nárselerdiń bári menen shyǵady, mensiz osylardyń kórgen kúni ne? Osy ekeýi maǵan qalaı talasady?» - depti.
Sonda ǵylym bul úsheýiniń sózin tyńdap bolyp, aıtypty:
- Eı, qaırat, seniń aıtqanyńnyń bári de ras. Ol aıtqandaryńnan basqa da kóp ónerlerińniń bary ras, sensiz eshnárseniń bolmaıtuǵyny da ras, biraq qarýyńa qaraı qattylyǵyń da mol, paıdań da mol, biraq zalalyń da mol, keıde jaqsylyqty berik ustap, keıde jamandyqty berik ustap ketesiń, sonyń jaman, - depti.
-Eı, aqyl! Seniń aıtqandaryńnyń bári de ras. Sensiz eshnárse tabylmaıtuǵyny da ras. Jaratqan táńirini de sen tanytasyń, jaralǵan eki dúnıeniń jaıyn da sen bilesiń. Biraq sonymen turmaısyń, amal da, aıla da - bári senen shyǵady. Jaqsynyń, jamannyń ekeýiniń de súıengeni, sengeni - sen; ekeýiniń izdegenin taýyp berip júrsiń, sonyń jaman, - depti. - Sen úsheýińniń basyńdy qospaq - meniń isim, - depti. Biraq sonda bıleýshi, ámirshi júrek bolsa jaraıdy. Aqyl, seniń qyryń kóp, júrek seniń ol kóp qyryńa júrmeıdi. Jaqsylyq aıtqanyńa jany-dini qumar bolady. Kónbek túgil qýanady. Jamanshylyq aıtqanyńa ermeıdi. Ermek túgil jırenip, úıden qýyp shyǵarady.
- Qaırat, seniń qarýyń kóp, kúshiń mol, seniń de erkińe jibermeıdi. Oryndy iske kúshińdi aıatpaıdy. Orynsyz jerge qolyńdy bosatpaıdy. Osy úsheýiń basyńdy qos, bárin de júrekke bılet, - dep uqtyryp aıtýshynyń aty ǵylym eken. - Osy úsheýiń bir kiside meniń aıtqanymdaı tabylsańdar, tabanynyń topyraǵy kózge súrterlik qasıetti adam - sol. Úsheýiń ala bolsań, men júrekti jaqtadym. Qudaıshylyq sonda, qalpyńdy taza saqta, qudaı taǵala qalpyńa árdaıym qaraıdy dep kitaptyń aıtqany osy, — depti.
