Abaı Maýqarauly: ABAIDYŃ 38-QARA SÓZINIŃ TÚSINDIRMESI (4 BÓLIM)
Degenmen, hakımniń de hakımi bar,
has hakım musylmandyq sózde turar.
Moıyn burmaı, haq dinge qarsy kelgen
hakımder bar júretin bóten dinmen.
Olar dúnıe syryna jetse daǵy
múmkin bolmas Allany tanymaǵy.
Sebebi sol, ımannyń sharttaryna
kúmáni kóp, senimi az bastaryna.
Degenmen, hadısterde kóp aıtylǵan:
«Jaqsy adam – adamdarǵa paıda qylǵan».
Shynynda, bul hakımder jankeshtiler
adam isin ot-sýǵa istetkender.
Naızaǵaıdy qaılamen baılap alyp,
tym alysqa jibergen habar salyp.
Osylaısha shaqyrǵan is qylmaqqa
sol adamdy aıypty deý laıyq pa?
Alaıda, kóp moldanyń kózqarasy
hakımderge dushpan bop júrer qarsy.
Óıtetini, bilimsiz nadandyǵy,
pendelikpen azaıǵan adamdyǵy.
Az-muz bilgen parsy-arab sózderimen
bilim sanap, ózdi-ózi máz kóringen.
Artyq qoıyp ózderin ózgelerden
jamandyqqa bastaıdy neshe túrmen.
Jaqsy minez, paıda sóz kórgen jerden
or qazady ózimshil sum pıǵylmen.
Ózimshildik – bastaýy jamandyqtyń,
has dushpany kiri joq adaldyqtyń.
Bundaı dertten ár adam saqtanbasa
sońy aparyp kúpirge qaqpańdy ashar!
Ǵıbrat bar qaldyrǵan paıǵambardan (s.a.ý.)
Belgisi dep, bilingen aqyrzaman.
«Bir jylyń bir kúndeı bop óte shyǵar»
degende, sahabalar búı dep surar:
«Namaz qansha bolady mundaı kúnde?»
jaýap aldy, degende basqa túrde:
«Pátýasy sol zamanǵy ǵalymǵa tán» –
berilip tur emes pe, hakımge mán.
Úıretetin Osmanııa musylman el,
ásker mektep, kóp pánder soǵan dálel.
Ondaı oqý bolmasa, úlken elde
nadan, soqyr qalady halqy múlde.
Adam meıil bolsa eger joqshylyqqa
bir taban jaqyn bolar haıýandyqqa.
«Dúnıeniń qyzyǵy ǵylym» degen
sol el ǵana halqynyń qamyn jegen.
Al, Quranda aıyptap sóz etilgen
elderdi ǵylym, bilim tárk etilgen.
Bersem deýmen bireýge qoly qysqa
mal jııý men baı-maqtan múlde basqa!
Sondyqtan, ǵylym qýma mal jımaqqa,
mal jısańshy áýeli ǵylym qýmaqqa.
Óıtkeni, óner-ǵylym ózi de mal
ózińe de, ózgege mol paıda bar.
Degenmen, ónerdi de shekpen usta!
Óner sol – ádiletpen qatar tursa.
Ónerde maqsat bolsyn paıda bermek,
óner emes teginde zarar kórmek.
Ózgege paıda etpek adamdyq is,
ózgeden tek paıda izdeý nadandyq is.
Saqtana júr bul kúngi dinbasydan
ǵylymǵa qyryn qarap sóz asyrǵan.
Sharıǵatqa bolsa da shala-pula
shaqyrady basqany din jolyna.
Áldeqandaı kóriner nadandarǵa
qolda táspıh, oraǵan basta shalma.
Bil osyny aldymen áýletterim,
haq jolyna arnalsyn nıetteriń!
Nıet bolsa, tek qana haq jol degen
deıdi ony TOLYQ ADAM kemeldengen.
Haq joldy qýsań eger paıda kózdep
baı-baǵlan bolsam degen ataq izdep,
muraty bas paıdasy bolǵan ár kez
mundaı jol Qudaı joly bolmaq emes.
Bolsyn deseń bir paıda basqalarǵa
ádilet, ǵylym, aqyl qos mal-oljaǵa.
Mine, osy Qurandaǵy Haqtyń joly
Qudaıǵa jaqyn bolmaq úmit toly.
Kóp biraq, tańdamaıdy osy joldy
sán túzep, kıim túzep júrse boldy.
Degizbek, bar maqsaty «Bárekeldi!».
Isi joq, qur-jel sózden ne túzeldi?
