ТҮРКІСТАН ҚАЛАСЫНЫҢ ЕРЕКШЕ МӘРТЕБЕСІ ТУРАЛЫ ОЙ
Бір бауырым жазыпты: “Бұл елде онсызда проблема шаш етектен, дәл қазір Түркістанға ерекше статус беру қаншалықты өзекті?”депті… Жақсы, бұл мәселе қазіргі кезеңде өте өзекті және маңызды. Бүгінгі таңда бұл қаланың тарихи, рухани және мәдени маңызын ескере отырып, оны ел деңгейінде ерекше мәртебемен қамтамасыз ету бірнеше бағытта маңызды рөл атқарады. Түркістанды көтеру, дамыту тек өңірлік, яғни қазақ елі үшін ғана емес, түгел түрік болмысы тұрғысынан яғни, халықаралық деңгейдегі стратегиялық мәнге ие. Әрине,
Түркістанға статус берудің өзектілігі, тарихилық/ историзм шарты, “Рухани орталық” деген тарихи сананы жаңғырту және заманауи жаңа сатыға көтеру үшін шарт. Бұл қазақ үшін де, жалпы түркі халықтары үшін де қуат алар платформа.
Түркістан – Қожа Ахмет Ясауи кесенесінің орналасуымен және қазақ хандарының жерленуімен ислам мәдениетінің, сопылық ілімнің және ұлттық руханияттың символына айналған киелі мекен. Ерекше статус оның рухани маңызын арттырып, халықтың рухани санасын жаңғыртуда маңызды рөл атқарады. Статус беру арқылы Түркістанға халықаралық деңгейде “Рухани орталық” мәртебесін беруге жол ашылады. Сол арқылы “Тарихи әділеттілікті” қалпына келтіреміз. Біз бұл құндылыққа әбден жаттандырылдық. (Отчуждения)
Түркістан ғасырлар бойы Қазақ тың ұлттығы мен мемлекеттілігінің және болмыстық бірлігінің тарихи қабаты. Біз сол қабатты ең басты құндылық ретінде қабылдауымыз керек. Сондықтан да бұл мәселені үкімет басты орынға қояды. Себебі, қазіргі таңда әлем геосаяси ойындардың ең белсенді құралына айналып отыр. Сонымен қатар “Ерекше статус”Түркістанның ел және адамзат тарихындағы рөлін айқындап, тарихи-мәдени мұраның маңызын сақтау мен дәріптеуге бағытталған. Бұл қазақтың өркениет, мәдениет, мемлекеттілігі мен болмысының сабақтастықтан тұратындығының нышаны.
Бұл әсіресе қазақ ұлтының тарихи жадын нығайтуға және жас ұрпаққа ұлттық мақтаныш сезімін қалыптастыруға әсер етеді.
Ерекше статус Түркістанды тек рухани емес, сонымен қатар экономикалық орталыққа айналдыруға жағдай жасайды.
Қалаға инвестицияларды тарту жеңілдейді, туризм саласы дами түседі. Түркістанның жаңа мәртебесі елдің туризм әлеуетін арттыруға және аймақтық экономиканың өркендеуіне ықпал етеді. Қазіргі таңда Түркістан облысы қарқынды дамып келеді, ал ерекше статус қаланың болашақта да ұзақмерзімді дамуына кепілдік болады. Бұл деген сөз қаланың
Түркі әлемінің орталығы ретіндегі рөлін арттырады дегенді білдіреді. Яғни, Түркістан – тек Қазақстанның емес, бүкіл түркі мемлекеттерінің ортақ рухани орталығы болғандығын, ертең де бола беретіндігінің санасын бекітеді. Статус беру арқылы Түркістанды түркі халықтарының мәдени-рухани бірігу орталығы ретінде дамытуға болады. Бұл Қазақстанның түркі әлеміндегі көшбасшылық рөлін күшейтіп, халықаралық деңгейдегі беделін арттыруға мүмкіндік береді.
Түркістанның Қазақстанның оңтүстігіндегі орналасуы оны стратегиялық маңызды аймаққа айналдырады. Бұл стратегия түркі ислам өркениетінің тарихи бірлігіне негізделеді. Сол себепті Түркістан Орта Азия мемлекеттерімен мәдени және экономикалық байланыстарды нығайтуда шешуші рөл атқарады. Ерекше статус Түркістанды аймақтық ынтымақтастықтың орталығына айналдырады.
Ал локальдық тұрғыдан, “Ерекше мәртебелі қала” статусын беру
Бұл Түркістанды Астана мен Алматы сияқты маңызды қала ретінде айқындап, оның дамуына қосымша ресурстар бөлуге мүмкіндік береді. Тарихи-мәдени астана ретінде тану
Түркістанды ұлттық деңгейде “Тарихи-мәдени астана” деп жариялап, оның тарихи және рухани мұрасын ерекше қорғауға алады. Халықаралық деңгейде “Түркі әлемінің рухани орталығы” мәртебесін алу
Бұл түркі халықтарының бірлігі мен ынтымақтастығын нығайтуда Түркістанның рөлін күшейтеді. Қысқасы, бауырым,
Түркістанға ерекше статус беру – бұл қалаға өркениеттік, тарихи, рухани және мәдени рөлін жаңғыртып, сол сананы тереңдетіп, оны Қазақстанның ұлттық және халықаралық деңгейдегі символына айналдыруға мүмкіндік береді. Мұндай шешім қазақ халқының тарихи жадын жаңғыртуға, рухани құндылықтарын сақтауға және елдің экономикалық әрі мәдени дамуында маңызды рөл атқарады. Сондықтан Түркістан тек өткеннің мұрасы ғана емес, ол болашақтың тірегі болатын ең басты құндылық!!!.
Досай КЕНЖЕТАЙ
